Mavzu: Antik adabiyotshunoslik manbalari.”Poetika”, : Ritorika”

Adabiy-badiiy mezonlar, yaʼni P.ning muayyan qonun-qoidalari ayrim adabiy yoʻnalish, oqim va maktablarda, alohida xalqlarda (tasavvuf sheʼriyati P.si, xalq dostonchiligi P.si, maʼrifatparvarlik adabiyoti P.si, Sharq adabiyoti P.si, uzbek adabiyoti P.si kabi), hatto buyuk qalam sohiblari ijodida pishgan, puxta ishlanib, sayqal topgan (Navoiy P.si, Bobur P.si, Qodiriy P.si va boshqalar).

• Adabiy-badiiy mezonlar, yaʼni P.ning muayyan qonun-qoidalari ayrim adabiy yoʻnalish, oqim va maktablarda, alohida xalqlarda (tasavvuf sheʼriyati P.si, xalq dostonchiligi P.si, maʼrifatparvarlik adabiyoti P.si, Sharq adabiyoti P.si, uzbek adabiyoti P.si kabi), hatto buyuk qalam sohiblari ijodida pishgan, puxta ishlanib, sayqal topgan (Navoiy P.si, Bobur P.si, Qodiriy P.si va boshqalar).
• Uzbek filologiyasi tarixida P. boʻyicha dastlabki kuzatishlar "Qutadgʻu bilig" (Yusuf Xos Xojib), "Devonu lugʻotit-turk" (M. Koshgʻariy) asarlaridan boshlangan. Sheʼr nazariyasini rivojlantirishda Navoiyning "Muhokamat ul-lugʻa-tayn", "Mezon ul-avzon", Boburning "Muxtasar" asarlari muhim rol oʻynadi. Adabiyot va sanʼatning yuksak badiiyligi, goyaviyligi uchun kurash borgan va bo-rayotgan keyingi davrlarda uzbek adabiyotshunoslari ham P. masalalarini tadqiq etishga katta eʼtibor berdilar. Navoiy ijodi P.sini oʻrganishda V. Zohidov, M. Shayxzoda, A. Hayitmetov, Yo. Isoqov va boshqalarning tadqiqotlari, Qodiriy, Oybek, Abdulla Qahxrr romanlari P, si boʻyicha M. Qoʻshjonov, U. Normatov va boshqalarning , uzbek sheʼriyati P.si haqila O. Sharafiddinov va boshqalarning tadqiqotlari muhim ahamiyatga ega. Uzbek folklori namunalari P.si ham tadqiq etilmoqda.

Ritorika

• Ritorika (yun. rhetorike — notiklik) — notiqlik sanʼati; keng maʼnoda umuman badiiy nasr haqidagi fan. Mil. av. 5—4-asrlarda Yunonistonda yuzaga kelib, mil. av. 3—2-asrlarda tizimli fan shaklini olgan. Mil. av. 1-asrda Rimda tarqalgan. 5 qismdan iborat boʻlgan: materialni topish, joylashtirish, soʻz bilan ifodalash (3 uslub: yuqori, oʻrta, pastki hamda uslub koʻtarinkiligining 3 vositasi: soʻz tanlash, soʻzlarni biriktirish va uslubiy figuralar xaqidagi taʼlimot), yodlash, talaffuz. Qadimiy davrda (Sitseron, Kvintilian ijodida) ishlab chiqilgan, oʻrta asrlarda va yangi davrda (Rossiyada Lomonosov ijodida) rivojlantirilib, 19-asrda adabiyot nazariyasiga qoʻshilib ketgan. Keyinchalik "R." termini dabdabali, quruq safsatani anglatgan