Mavzu: An`anaviy ertak va afsona Xalq og`zaki ijodi va turlari

http://www.free-powerpoint-templates-design.com
Fan: Bolalar adabiyoti
O’qituvchi: G.Komiljonova.Nizomovna
Mavzu:
An`anaviy ertak va afsona

1. Xalq og`zaki ijodi va turlari
2. Ertak va uning kelib chiqishi
3. Ertaklarning mavzu ko`lami.
4. Afsona janri.
5. Afsonalarning kelib chiqishi.
6. Afsonalarning o`ziga xos xususiyatlari.
REJA:
Har bir fan, sohaning muhim nazariy masalalari bo`ladi. Badiiy adabiyotni o`rganuvchi fan

• Adabiyotshunoslik

Xalq og`zaki poetik ijodini o`rganish sohasini

• Folklorshunoslik

Folklorshunoslikda esa xalq og`zaki adabiyotidagi maqol, qo`shiq, ertak, doston kabi janrlarning o`ziga xoslik tomonlari tadqiq etiladi.
Adabiyotshunoslikda yozma adabiyot vakillari qalamiga mansub g`azal, ruboiy, doston, noma kabi (mumtoz adabiyot); she`r, hikoya, roman, drama kabilar (zamonaviy adabiyot)ning janr xususiyalari o`rganiladi.
Ammo qaysi shaklda yaratilgan adabiyot ekanidan qat`i nazar har bir yo`nalishdagi yutuqlar va kashfiyotlar adabiyotshunoslik ilmi taraqqiyotiga qo`shilgan hissa sifatida baholanaveradi.

ERTAK

ERTAK

“Ertak” so‘zi “er”, aslida “ir” yo “yir, jir” hamda “tak” so‘zlaridan tarkib topgan.
Taniqli folklorshunos olimlar V.Ya.Propp, Ye.M.Meletinskiy, Z.P.Sokolova xalq ertaklari bevosita mifdan vujudga kelganligini to`liq tasdiqlaganlar.
ERTAK
Ertak umumfolklor hodisasi sifatida eng qadimiy epik janrlardan bo‘lib, M.Qoshg‘ariy o‘z “Devonu lug‘otit turk” asarida turkiy xalqlarda uning “etuk” atamasi bilan yuritilganini qayd etadi. Unga ko‘ra, etuk “biror voqeani og‘zaki hikoya qilish”ni anglatadi.
Ertak xalq og‘zaki badiiy ijodining eng qadimiy, ommaviy, hajman yirik, katta-yu kichiklar uchun baravar qiziqarli bo‘lgan janridir.
matal
varsoqi
ertangi
Toshkentda
yana boshqa bir qator maskanlarda
Namanganda
Samarqand, Farg'ona va Surxondaryoda
Xorazmda
cho‘pchak
hikoya, hikoyat, og‘zaki hikoya, o‘trik yoki o‘tirik, afsona
ertak
Alisher N. Abushqa
Ertak juda uzoq o‘tmishda ibtidoiy ajdodlarimizning mifologik dunyoqarashi, qadimiy urf-odatlari, marosimlari asosida paydo bo‘lgan. Ertaklarda, odatda, xalq maishiy turmushining insoniy fazilatlari haqidagi orzu-o‘ylari xayoliy va hayotiy uydirmalar vositasida bayon etiladi.

Ertaklarning paydo bo‘lishi

Ertaklarning paydo bo‘lishi

Ertak xalq og‘zaki badiiy ijodining eng qadimiy, ommaviy, hajman yirik, katta-yu kichiklar uchun baravar qiziqarli bo‘lgan janridir. Ular juda uzoq o‘tmishda ibtidoiy ajdodlarimizning mifologik dunyoqarashi, qadimiy urf-odatlari, marosimlari asosida paydo bo‘lgan. Ertaklarda, odatda, xalqning maishiy turmushi va eng olijanob insoniy fazilatlari haqidagi orzu-o‘ylari xayoliy va hayotiy uydirmalar vositasida bayon etiladi.

Ertaklarning ijrosi uch xil usulda tashkil etilishi mumkin:

Ertaklarning ijrosi uch xil usulda tashkil etilishi mumkin:

03
01
02
a) teatrlashtirilgan shaklda
b) deklamatsion shaklda
v)
ohangga solingan shaklda

O‘zbek ertaklarining uch ichki turini farqlab o‘rganmoq ma’qul.

O‘zbek ertaklarining uch ichki turini farqlab o‘rganmoq ma’qul.

1. Sehrli -fantastik ertaklar
2. Hayvonlar haqidagi ertaklar
3. Maishiy-hayotiy ertaklar
PRESENTATION

Afsonalar

Afsonalar

Oʻzbek tilining izohli lugʻatida soʻzning bir necha maʼnolari koʻrsatilgan: “afsona boʻlmoq”, “afsona toʻqimoq”, “afsonaviy” va boshqalar.
Afsona fors tilidan olingan boʻlib (ﺍﻔﺴﺎﻨﻪ), maʼno mohiyatida ikki tushuncha yetakchilik qiladi:
1. biror voqeani, lavhani hikoya qilish
2. bu hikoya uydirma, toʻqimalardan iborat boʻlishi.

Afsonalar mavzu yoʻnalishiga ko’ra:

Afsonalar mavzu yoʻnalishiga ko’ra:

04
Get a modern PowerPoint Presentation that is beautifully designed.
Text Here
3
Mahalliy hududlardagi geografik nomlar bilan bogʻliq afsonalar
1
Sof mifologik afsonalar
2
Tarixiy voqea-hodisalarni izohlovchi afsonalar.

Rivoyatlar

Rivoyatlar

Rivoyatlar afsonalardan farqli ravishda bevosita hayotda boʻlishi mumkin boʻlgan voqealarga asoslanadi.
Ular mavzu jihatdan turlarga boʻlingan holda yo biron tarixiy shaxs hayotidagi ibratli voqeani bayon etadi, yo geografik oʻrin-joyning nomini izohlaydi.
Rivoyatlarda badiiy tasvirdan koʻra roʻy bergan voqeani qisqa va ixcham, sodda va ravon tarzda bayon qilishga koʻproq eʼtibor beriladi. Aslini olganda, aynan shu fazilatlar rivoyatlarning badiiyligini belgilaydi.
THANK YOU
Insert the Subtitle of Your Presentation