Mavzu: Amina kislotalar. Bug'doy tarkibidagi oqsil miqdorini aniqlash

Aminokislotalarning tasnifi.

• 1) R- radikalnig kimyoviy tabiatiga karab a-aminokislotalar alifatik, aromatik va geteroxalkalarga bulinadi.
• 2)Aminokislotalar yon zanjirining tuzilishiga karab 3 sinfga bulinadi.
• a) qutbsiz neytral, gidrofob uglevodorodli yon zanjir saqlovchilar: Glitsin (Gly), Alanin (Ala), Valin (Val), Leysin (Leu), Izoleysin (Ile), Fenilalanin (Phe), Prolin (Pro).
• Erimaydigan qattik oksillar ─ shoyi, jun, kollagen va elastinni katta foizi bir va undan ortiq shu aminokislotalarni saqlaydilar. Shoyida aminokislotalarni 80% dan ortigini alanin va glitsin tashkil kiladi.
• b) Ikkinchi gurux aminokislotalar kutbli lekin neytral yon zanjirlar tutadi : Serin (Ser) , Treonin (Thr), Metionin (Met), Sistein(Sus), Triptofan (Trp) Asparagin (Asn), Glutamin (Gln)

Oqsil tarkibida qutbli aminokislotalar bo’lishi, ularning suvda eruvchanlligini oshiradi. Shuning bilan bir qatorda shu molekulalarning funksional guruxlari ko’pincha fermentlarning ta'sir etishida muxim rol uynaydi va oqsilning boshqa fiziologik xossalarini xam belgilaydi.

• Oqsil tarkibida qutbli aminokislotalar bo’lishi, ularning suvda eruvchanlligini oshiradi. Shuning bilan bir qatorda shu molekulalarning funksional guruxlari ko’pincha fermentlarning ta'sir etishida muxim rol uynaydi va oqsilning boshqa fiziologik xossalarini xam belgilaydi.
• C) va nixoyat uchinchi guruxga kislotali va asosli guruxga ega bo’lgan yon zanjirli oltita aminokislota kiradi: Asparagin kislota (Asp), Glutamin kislota (Glu), Tirozin (Tyr), Lizin (Lys), Arginin (Arg), Gistidin (His)

a- Aminokislotalarning kislotali va asosli xossalari

• a- Aminokislotalar tarkibida ҳam amino- (asosli) va ҳam karboksil (kislotali) gurux tutgani uchun amfoterlik xossasini namoyon qiladi va ikkala guruxi bo'yicha tuzlar xosil qila oladi. Suvli eritmada ikkala funksional guruxining o'zaro ta'siri natijasida xosil bo'ladigan bipolyar ion va kationli yoki anionli shakllarda mavjud bo'ladi.