Mavzu: Akvarimdagi baliqlarni kuzatish Darsning texnologik xaritasi

Ijtimoiy faol fuqorolik kompetensiyasi:Republikamizda va atrofimizda bo`layotgan siyosiy va ijtimoiy voqeyalardan xabardor bo`lish.
Fanga oid kompetensiyalar.
Biologik obyekt, hodisa jarayonlarni tushunish,tanish izohlash kompetensiyasi.
Sog`lom turmush tarzi va ekologik kompetensiya.
II.O`tgan mavzuni o`quvchilardan so`rash.
I – Nazorat topshirig`i “CHAQMOQ SAVOL” I guruh

1. 
   Baliqlarning tanasi qanday shaklda?
   
2. 
   Zog`ora baliqning kattaligi va og`irligi.
   
3. 
   Baliqlarning toq suzgichlarini ayting.
   
4. 
   Baliqlarda tangachalar soniga qarab nimani aniqlash mumkin?
   

II guruh

1. 
   Baliqlarning juft suzgichlarini ayting.
   
2. 
   Baliqlarning oldingi tomonga suzishida qaysi suzgichning ahamiyati katta?
   
3. 
   Nima uchun har xil turga mansub baliqlarning rangi har xil?
   
4. 
   Baliqlarning umurtqa pog`onasi nechta umurtqadan iborat?
   

III.guruh.

1. 
   Baliqlarning juft suzgichlarini ayting.
   
2. 
   Baliqlarning oldingi tomonga suzishida qaysi suzgichning ahamiyati katta?
   
3. 
   Nima uchun har xil turga mansub baliqlarning rangi har xil?
   
4. 
   Baliqlarning umurtqa pog`onasi nechta umurtqadan iborat? IV guruh.
   

1.Qahraton qishda nima uchun baliqlar ko`p halok bo`ladi?
2. Yurakdan chiqadigan qon tomirlari qanday ataladi?
3. Baliqlarning buyraklari qanday rangda va shaklda?
4. Baliqlarning tana harorati qanday?
II-Nazorat topshirig`i. “RAQAMLI TEST”

T\r	Predmet nomi	Sistema qismi	Raqami
1	Og`iz bo`shlig`i	Ovqat hazm qilish
2	Jabra
3	Qorin aorta
4	buyrak
5	Jabra ravoqlari
6	halqum	Nafas olish
7	Orqa aorta
8	O`t pufagi
9	Jabra qilchalari
10	yurak
11	Qizilo`ngach
12	Jabra varaqlari	Qon aylanish
13	Siydik yo`li
14	Ichak
15	venalar
16	qovuq
17	Siydik chiqarish teshigi
18	Oshqozon
19	Arteriyalar
20	Kapillyarlar

Raqamli test javoblari.

Ovqat hazm qilish sistemasi:1,6,8,11,14,18
Nafas olish sistemasi:2,5,9,12
Qon aylanish sistemasi:3,7,10,15,19,20.
Ayirish sistemasi:4,13,16,17.
IV-Nazorat ishi.Rasmlar izohi.
III.Yangi mavzuni tushuntirish
Baliqlarning nerv sistemasi boshmiya va orqa miyadan iborat.Orqa miya umurtqa nayi ichida joylashgan .Bosh miya nerv nayining uchidan hosil bo`lgan miya qutisining ichida joylashgan.Baliqlar va barcha umurtqali hayvonlarning bosh miyasi besh qismdan iborat.

Sezgi organlari.

• 
  Ko`zlari,qovoqsiz boshining ikki yonida joylashgan. Shakl va rangni farqlaydi.
  
• 
  Burun teshiklari, ko`zlari oldida joylashgan, hid sezuvchi hujayralarga ega bo`lgan xaltachalarga ochiladi.
  
• 
  Eshitish organlari, miya qutisining ikki yonida joylashgan, ichki quloq.
  
• 
  Ta’m bilish hujayralari,og`iz bo`shlig`i halqumi va butun tana yuzasida joylashgan.
  
• 
  Zog`ora, treska va boshqa baliqlarning mo`ylovlari tuyg`u vazifasini bajaradi.
  
• 
  Yon chiziqlar-baliq tanasining ikki yonida joylashgan teshikchalar. Ular maxsus sezuvchi hujayralari bo`lgan naychalar bilan tutashgan.
  
• 
  Refleks-tashqi ta’sirga javob reaksiyasi.
  
• 
  Shartsiz refleks-tug`ma,nasldan-naslga o`tadi.(instinkt)
  
• 
  Shartli refleks-hayoti davomida hosil bo`ladi,nasldan-naslga o`tmay-di,takrorlanib turilmasa tezda yo`qolib ketadi.