Мавзу: Акциз солиƒи ва унинг бюджет даромадини шакллантиришдаги тутган урни

2.2. Aktsiz solig’i stavkalari, hisob-kitoblarini taqdim etish va soliqni 
to’lash tartibi tahlili. 
 
Soliq stavkasi soliq solinadigan bazaning o’lchov birligiga nisbatan 
hisoblanadigan foizlardagi yoki mutlaq summadagi miqdorni ifodalaydi
26
. 
Soliqlar va boshqa majburiy to’lovlarning stavkalari, agar Soliq kodeksida 
boshqacha qoida nazarda tutilgan bo’lmasa, O’zbekiston Respublikasi 
Prezidentining qarori bilan belgilanadi. 
25
O’zbekiston Respublikasi Soliq kodeksi asosida tayyorlandi.
26
O’zbekiston Respublikasining Soliq kodeksi. –T.: “Adolat”, 2012. 27-modda 
Soliq solinadigan bazaga quyidagi hollarda soliq to’lovchida 
tuzatish kiritiladi: 
tovarlar to’liq yoki qisman 
qaytarilganda 
bitim shartlari o’zgartirilganda 
baholar o’zgarganda, sotib oluvchi 
siylovdan (skidkadan) 
foydalanganda. 

---

37 
Aktsiz to’lanadigan tovarlar ro’yxati ham O’zbekiston Respublikasi 
Prezidentining qarori bilan tasdiqlanadi. Aktsiz solig’i stavkalari tovarning 
qiymatiga nisbatan foizlarda (advalor) va (yoki) naturada ifodalangan o’lchov 
birligiga mutlaq summada (qat’iy) belgilanadi. Buni quyidagi chizmada ham 
ko’rish mumkin: 
 
 
3-chizma. Aktsiz solig’i stavkalarining tabaqalashuvi
27
 
Bizga ma’lumki, aktsiz solig’i O’zbekiston Respublikasi hududida 
to’langan xom ashyodan (mahsulotdan) aktsiz osti tovarlari ishlab chiqarilgan 
taqdirda, xom ashyo (mahsulot) bo’yicha to’langan aktsiz solig’i summasi ishlab 
chiqarish harajatlariga kiritilmaydi, balki tayyor mahsulotning sotilgan hajmi 
bo’yicha budjetga to’lanadigan aktsiz solig’i summasini aniqlash chog’ida 
hisobga olinishi kerak.
Alkogolli mahsulot ishlab chiqarish uchun ishlatiladigan xom ashyo (spirt) 
bo’yicha aktsiz solig’ini hisobga olish tartibini tahlil etamiz: 
27
O’zbekiston Respublikasi Soliq kodeksi asosida tayyorlandi.