Мавзу: Африка археак даври

Мавзу: Африка археак даври

• РЕЖА:
• 1. Темир даври атамасига тариф
• 2. Мисрда темир даврнинг бошланиши
• 3. Темир даврида Миср иқтисодиётининг ривожланиши

Археологияда темир даври атамасини илк маротаба даниялик олим X. Томсон (1788 — 1865 гг.) ва унинг шогирди И. Ворсо (1821 — 1885 гг.)киритишган. Фанда темир даврининг бошланиши ва тугаши масаласида ҳам мунозарали фикрлар бор. Минтақаларда темир даврининг бошланиши ҳам турлича. Айнан темир даврига келиб, Олд Осиё, Жанубий Европа ва Шимолий Африкада тараққиёт даражаси унга ёндош минтақаларга қараганда тезлашади. Шимолий Африкада, яъни Мисрда Янги Подшолик давридан сўнг ривожланиш янги босқичга чиқади. Мазкур жараён илк темир даври ҳисобланади.

• Археологияда темир даври атамасини илк маротаба даниялик олим X. Томсон (1788 — 1865 гг.) ва унинг шогирди И. Ворсо (1821 — 1885 гг.)киритишган. Фанда темир даврининг бошланиши ва тугаши масаласида ҳам мунозарали фикрлар бор. Минтақаларда темир даврининг бошланиши ҳам турлича. Айнан темир даврига келиб, Олд Осиё, Жанубий Европа ва Шимолий Африкада тараққиёт даражаси унга ёндош минтақаларга қараганда тезлашади. Шимолий Африкада, яъни Мисрда Янги Подшолик давридан сўнг ривожланиш янги босқичга чиқади. Мазкур жараён илк темир даври ҳисобланади.
• Шимолий Африка ва Яқин Шарқнинг қадимий маданиятлари метеорит темири билан мил. авв. III-II минг йилликлардаёқ таниш бўлган. Аммо бу темир рудасини қазиб олиб қайта ишлашни англатмас ва темир даврини ҳам англатмас эди.

ХХ аср бошларидаги археологик тадқиқодлар натижасида Мисрда темир даврнинг бошланиши хусусидаги фикрлар юзага келди. Бухен яқинидаги қабрдан топилган найза учининг топилиши бу фикрларга асос бўлган . мазкур топилмани археолог О. Монтелиус диққат билан ўрганиб чиққан. ХХVI сулола вакили даврида Миср иқтисодиёти ўзининг олдинги кучини тўплай боради, яъни ишлаб чиқариш кучлари, қишлоқ хўжаликлари, ҳунармандчилик ва ташқи савдо ривож топа бошайди. Авваламбор, янги металл – темирнинг тарқалишида прогресс сезилади. Олдиндан ҳам маълум бўлиб келган бу металл ер. аввв. VIII асрда қурол-аслаҳа ва рўзғор буюмлари яғсашда асосий материал ҳисобланади. Металлнинг кенг тарқалишида ва ишлаб чиқаришда қўлланишида ёлланма юнонлар ва оссурияликлар катта рол ўйнашган. Улар ўз ватанларида айнан шу материаллар билан қуролланишар еди. Қишлоқ хўжалигида шадуф (сакие), системасининг янги усули, арпа ўрнини еммер деб номланган асосий екин тури эгаллайди.

• ХХ аср бошларидаги археологик тадқиқодлар натижасида Мисрда темир даврнинг бошланиши хусусидаги фикрлар юзага келди. Бухен яқинидаги қабрдан топилган найза учининг топилиши бу фикрларга асос бўлган . мазкур топилмани археолог О. Монтелиус диққат билан ўрганиб чиққан. ХХVI сулола вакили даврида Миср иқтисодиёти ўзининг олдинги кучини тўплай боради, яъни ишлаб чиқариш кучлари, қишлоқ хўжаликлари, ҳунармандчилик ва ташқи савдо ривож топа бошайди. Авваламбор, янги металл – темирнинг тарқалишида прогресс сезилади. Олдиндан ҳам маълум бўлиб келган бу металл ер. аввв. VIII асрда қурол-аслаҳа ва рўзғор буюмлари яғсашда асосий материал ҳисобланади. Металлнинг кенг тарқалишида ва ишлаб чиқаришда қўлланишида ёлланма юнонлар ва оссурияликлар катта рол ўйнашган. Улар ўз ватанларида айнан шу материаллар билан қуролланишар еди. Қишлоқ хўжалигида шадуф (сакие), системасининг янги усули, арпа ўрнини еммер деб номланган асосий екин тури эгаллайди.
• ХХVI сулола даври товар-пул муносабатларининг ривожланиши билан характерланади. Сабаблари, авваламбор, Миср иқтисодиётининг ривожланиши, технологияларнинг такомиллашуви, буюм ишлаб чиқаришнинг оммавий тус олиши, хом-ашёнинг четдан келтирилиши. Янги подшолик даврида фиръавнлар хом-ашёни ўлпон шаклида олишса, Миср ташқи қувватининг заифлашиши оқибатида керакли хом-ашёни сотиб олишга тўғри келди.