Mavzu: Adam Smit: Iqtisodiyotning otasi

Millatlarning boyligi
Smit o'zining eng muhim asarini - "Millatlar boyligining tabiati va sabablarini o'rganish" ("Millatlarning boyligi" deb qisqartirilgan) 1776 yilda Frantsiyadan qaytib kelib, tug'ilgan joyi Kirkkaldi (Shotlandiya) ga qaytib kelganida nashr etilgan. "Millatlarning boyligi", Smit klassik iqtisodiyot uchun asos bo'lgan ko'plab g'oyalarni keng targ'ib qildi. Smitning ishiga boshqa iqtisodchilar klassik iqtisodiy nazariyani, Buyuk depressiya orqali hukmron bo'lgan iqtisodiy fikr maktabini asoslashdi. Smitning g'oyalari XIX asrdagi Devid Rikardo va Karl Marks va XX asrda Jon Maynard Keyns va Milton Fridmanning asarlarida yaqqol namoyon bo'ladi.
Smitning asarida insoniyat jamiyatining ovchilik davridan mulk huquqisiz yoki doimiy yashash joyisiz ko'chmanchi qishloq xo'jaligiga ko'chib o'tadigan yashash joylari evolyutsiyasi muhokama qilinadi. Keyingi bosqich - bu imtiyozli sinflarni himoya qilish uchun qonunlar va mulk huquqlari o'rnatiladigan feodal jamiyat. Va nihoyat, zamonaviy operatsiyalarni amalga oshirish uchun yangi institutlar tashkil qilinadigan zamonaviy lissez-faire yoki erkin bozorlar bilan ajralib turadigan zamonaviy jamiyat mavjud.
Erkin bozorlar falsafasi
Erkin bozorlar falsafasi erkin bozorlarda davlat aralashuvi va soliqqa tortish rolini minimallashtirishga urg'u beradi. Smit cheklangan hukumatni himoya qilgan bo'lsa ham, u hukumatni mamlakatning ta'lim va mudofaa sohalari uchun javobgar deb bilgan.
Smitdan iqtisodiyotda talab va taklif kuchlarini boshqaradigan "ko'rinmas qo'l" g'oyasi keladi. Har bir inson o'zlariga qarab, beixtiyor hamma uchun eng yaxshi natijani yaratishga yordam beradi. Odamlar sotib olmoqchi bo'lgan mahsulotlarini sotish bilan, bu iqtisodiyotda faraz qiluvchi qassob, pivo va novvoy pul ishlashga umid qilmoqda. Agar ular o'z mijozlarining ehtiyojlarini qondirishda samarali bo'lsalar, ular moliyaviy yutuqlardan bahramand bo'ladilar va pul topish maqsadida korxonada qatnashayotganlarida, ular o'zlari istagan mahsulotlar bilan ta'minlaydilar. Smitning ta'kidlashicha, bunday tizim qassob, pivo pishiruvchi va novvoy uchun boylik yaratishdan tashqari butun xalq uchun boylik yaratadi.
Boy xalq - bu o'z fuqarolarini yaxshilash va moliyaviy ehtiyojlarini qondirish uchun samarali ishlaydigan fuqarolar. Smitning so'zlariga ko'ra, iqtisodiyotning bunday turida odam o'z boyligini korxonaga, ehtimol unga ushbu xavf darajasi uchun eng yuqori daromad olishga yordam beradi. Ko'rinmas qo'llar nazariyasi ko'pincha tabiiy hodisa nuqtai nazaridan taqdim etiladi, bu erkin bozorlar va kapitalizmni odamlarning farovonligiga olib keladigan narsa sifatida emas, balki kam ta'minlangan resurslar uchun talab va talab va raqobat orqali samaradorlik yo'nalishiga yo'naltiradi.
Smit uchun odamlarni jamiyat uchun foydali bo'lgan samarali ishlarga yo'naltirish uchun institutsional asos zarur. Ushbu tuzilma erkin va adolatli raqobatni himoya qilish va rivojlantirish uchun mo'ljallangan adliya tizimi kabi institutlardan iborat. Biroq, ushbu doirani qo'llab-quvvatlaydigan raqobat bo'lishi kerak.Smit uchun raqobat - bu "qabrdan boshlab biz bilan bo'lgan istak va bizni hech qachon tark etmaydi".
Assambleyani ishlab chiqarish usuli
"Millatlarning boyligi" tomonidan ilgari surilgan g'oyalar xalqaro e'tiborni jalb qildi va mehnat taqsimoti natijasida mumkin bo'lgan ishlab chiqarish usullari asosida yaratilgan yer boyliklaridan boylikka evolyutsiyani rag'batlantiruvchi omil bo'ldi. Smit ushbu usulning samaradorligini namoyish etish uchun igna yasash uchun zarur bo'lgan mehnat misolidan foydalangan. Agar bitta kishi topshiriqlarni bajarish uchun zarur bo'lgan 18 bosqichni bajarishi kerak bo'lsa, ular haftasiga atigi bir nechta pin yasashlari mumkin. Biroq, agar 18 ta vazifani montaj qilish tartibida 10 kishi bajargan bo'lsa, ishlab chiqarish haftasiga minglab pinalarga ko'tariladi. Smitning ta'kidlashicha, mehnat taqsimoti va natijada ixtisoslashuv gullab-yashnaydi.