Mavzu: adabiyotda shakl va mazmun

Konflikt asar qahramonlari o’rtasidagi qarama-qarshilik bo’lib, voqea va xarakterlar ana shu qarama-qarshilikning rivojlanishi jarayonida ochiladi. Konflikt ayniqsa dramatik asarlarda juda muhimdir. Xarakterlar qanchalik aniq va yopiq bo’lsa konflikt ham shunchalik jiddiy bo’ladi. Konflikt voqealarni harakatga keltiradi.

Badiiy konfliktning 3 tipi bo’ladi:

- qarama-qarshi kuchlar kurashi tarzidagi konflikt (Oybekning «Qutlug’ qon» romanidagi mulkdor boylar bilan faqir batraklar o’rtasidagi kurash).

- qarama-qarshi xarakterlar kurashi tarzidagi konflikt («Sinchalak» povestidagi Saida va Qalandarov o’rtasidagi kurash).

- qarama-qarshi tuyg‘ular kurashi tarzidagi konflikt (Hamletning «Tirik qolmoq yo o’lmoq» monologidagi qahramonning hayot va o’lim haqidagi fikrlari kurashi). Bunday ichki konfliktni ichki kollizitsiya ham deyishadi.

• 
  lirikada konflikt kolliziya tarzida bo’lib, tezis va antitezis to’nashuvidan yuzaga chiqadi. Bir vaqtlar konfliktsizlik nazariyasi ta’sirida yozilgan asarlarda hayot qiyinchiliklarsiz yuzaki tasvirlanardi. Konfliktsizlik nazariyasi adabiyot taraqqiyotiga katta zarar yetkazdi.
  

NAZORAT SAVOLLARI:

1. 
   Shakl va mazmun birgligi deganda nimani tushunasiz?
   
2. 
   Mazmunning ichki tuzilishiga nimalar kiradi?
   
3. 
   Shaklning komponentlari qaysilar?
   
4. 
   G’oya bilan mazmun o’rtasidagi munosabatni qanday tushunasiz?
   
5. 
   Adabiy jarayonda shakl tez o’zgaradimi yoki g’oya?
   
6. 
   Yozuvchining maqsadi har doim ham asar g‘oyasiga teng keladimi?
   
7. 
   Konfilikt badiiy asarning shakliga kiradimi, yoki mazmuniga?
   
8. 
   Badiiy asarda konfliktning qanday turlarini uchratish mumkin?
   
9. 
   Lirikada konflikt qanday ko’rinishda ko’proq namoyon bo’ladi?
   

She’riyatdagi poetik vositalar shaklga kiradimi yoki mazmunga?