Mavzu: Adabiy til nutq madaniyatining asosi

Ona tilim – jon-u dilim

Professor E.Bekmatov va boshqalar tomonidan nashr qilingan «Adabiy norma va nutq madaniyati» kitobida o‘zbek adabiy tilining quyidagi me'yorlari qayd etilgan:

• 1. Fonetik me'yorlar.
• 2. Lesik-semantik me'yorlar.(so‘z qo‘llash)
• 3. Talaffuz (Orfoepik ) me'yorlar
• 4. Aksentologik (Urg‘uning to‘g‘riligi) me'yorlar
• 5. Grammatik me'yorlar.
• 6. So‘z yasalish me'yorlari
• 7. Imloviy me'yorlar.
• 8. Grafik ( yozuv) me'yorlari.
• 9.Punktuatsion me'yorlar.
• 10. Uslubiy me'yorlar.

Yangi mavzuni mustahkamlash.

• 1. Kursning maqsad va vazifalari nimadan iborat?
• 2. Adabiy me'yor nechta va ular qaysilar?
• 3. Qanday ilmiy tadqiqotlar olib borilgan?
• 4. Uslubiyat nima?
• 5. Madaniyat so‘zini sharxlang.

Uyga vazifa.

Mavzuni o‘qib adabiy til me'yorlariga tayangan holda

15-20 gapli matn tuzish!

11. Talaffuzda ba’zi tovushlar boshqa tovushlarning ta’siri bilan o‘zgarishi mumkin. Bunday hollarda tovushlar imlo qoidalariga ko‘ra yozilsa ham, talaffuzda rioya qilinmaydi: tuzsiz - tussiz, yozsa - yossa, uyqu—uyqi, kitob - kitop, zarar - zalal, uchta - ushta, daryo -dayro, shkaf - ishkaf, Samarqand - Samarqan, bigiz-
biyiz, bog‘bon - bog‘von kabi.
12. So‘z bo‘g‘inlaridagi urg‘uni o‘z o‘rnida qo‘yib talaffuz qilmaslik so‘z ma’nolarini o‘zgartirishi mumkin: bôg ‘lar — bog ‘lâr, sùrma — surmà, qishlôqcha - qishloqchâ, âtlas - atlâs, mexânik - mexanïk, fizik - fizik, et(k - éîik, ôlma - olmâ kabi.
Darsga ilova qilingan
Topshiriqlarni bajaring!



E’tiboringiz uchun rahmat!