Mavzu №9 Bolalar terapevtik stomatologiyasida asosiy nur tekshiruvlarini o’tkazish usullari Ta’lim berish texnologiyasi

13.1. Nazariy kism

Zamonaviy bolalar stomatologiyasida radiatsion tadqiqot usullarining o'rni tobora ortib bormoqda. Bunga ilm-fan va amaliyotdagi sezilarli yutuqlar va rivojlanishdagi yutuqlar yordam beradi .Yangi texnologiya usullari [raqamli rentgenografiya, stomatologik keng kolamli tomografiya (SKT), multispiral kompyuter tomografiyasi (MSCT), yuqori aniqlikdagi ultratovush tekshiruvi] bolalar va o'smirlarda yuzsohasining ko'plab kasalliklarini diagnostikasi haqidagi fikrlarni qayta ko'rib chiqishga olib keldi.

Klinik va instrumental va laboratoriya tadqiqotlari yetakchi usul bo'lib qolmoqda,chunki ularsiz algoritm va boshqa tadqiqotlar sifati samarasiz bo'ladi. Jag’ suyaklarining shakllanishi va jag' suyaklarining shakllanishi homiladorlikning 5-6 haftaligida sodir bo'ladi. Tish rivojlanishining dastlabki belgilari embriogenezning 6-7 haftaligida paydo bo'ladi. Sut tishning toj qismining rivojlanishini prenatal davrda rentgenografiya orqali kuzatish mumkin emas. Embrionda markaziy tishlarning toj qismi deyarli to'liq shakllanadi, kam darajada - yon tishlarning, qoziq tishlarning yarmi, sut tishning chaynov yuzasi, birinchi doimiy tishlarning medial-bukkal do’mboqchasi rivojlanadi. Kesuvchi tishlarning yuzasi, tishlarning vestibular, sut tishning avval til yuzasi va barcha tishlar to'liq mineralizatsiyalanmagan. Bola tug'ilgandan keyin barcha tishlarning toji va ildizlari shakllanishda davom etadi. Tish ildizlarining rivojlanishi va shakllanishini o’rganish katta amaliy ahamiyatga ega. Shifokor orqa tishlarning rentgenogrammasini tahlili va davolash usullarida, ortodontik apparatlar va boshqa har xil ko'rsatkichlarini aniqlash uchun ushbu ma'lumotlarga asoslanadi.
Ildiz shakllanish jarayonida 2 bosqichni ajratish maqsadga muvofiqdir: shakllanmagan ildiz va tugallanmagan ildiz. I bosqichda ildiz kattaligi normada uning devorlari parallel joylashgan.
Ildiz kanali keng va ildiz cho’qqisi to’liq rivojlanmagan boladi. Periodontal yoriq faqat ildizning lateral devorlarida ko'rinadi,ildiz cho’qqisi aniqlanmaydi. Ushbu bosqichda 8 yosh uchun yuqori jag'ning markaziy va yon kesuv tishlari, 6 yosh uchun pastki jag'ning markaziy kesuv tishi, 7-8 yosh uchun pastki jag’ning yon kesuv tishi, 8 yosh uchun pastki jag’ning birinchi molyari kuzatiladi. II bosqichda tish ildizining devorlari hosil bo'ladi, faqat ildiz cho'qqisi sohasida ular yetarlicha yaqin emas, natijada rentgenogrammada keng apikal ochilish paydo bo'ladi. Ildiz kanal keng, ammo uning tepalik diametri bo'yinnikidan kichikroq. Periodontal yoriq aniq belgilangan. Ushbu bosqich 9-13 yoshda yuqori jag'ning markaziy kesuv tishi, 9-12 yoshda yuqori jag'ning yon kesuv tishi , 7-11 yoshda pastki jag'ning markaziy tish va 8-11 yoshda yon kesuv tishi, 8-10 yoshda pastki jag'ning birinchi molyar. Ildiz cho’qqisi yopilgandan so’ng, periodontal yoriq yil davomida, ayniqsa ildiz cho’qqisi sohasida kengaygan holda qoladi. Rentgen texnikasi bu bemorga minimal miqdordagi nurlanishning minimal dozasi ta'sirida bo'ladi, rasmlar bu minimal vaqtni oladi,rentgen texnikasi tish va uning atrofidagi to'qimalarning holati to'g'risida ma'lumot beradi.