Mavzu №30 lazerlar texnologik qurilmalar va ularga qoʻyiladigan talablar reja

Lazerli texnologik jarayonlarni bajarilishida lazer nurlanishiga qoʻyiladigan talablar

Buyumlarga lazerli ishlov berishda (termik texnologiyalarda) yoki (siliktivli texnologiyalarda) aniqlovchi talablardan, u yoki bu jarayonda lazerli ishlov berishda fizikaviy imkoniyatining (yoki toʻplamli jadali nurlanishda moddaga ishlov berishda va ishlov berilayotgan buyum yuzasiga uzoq vaqt nurning ta’sir etishi asosiy aniqlovchi talablari hisoblanadi.

5 – rasmda texnologik lazerning asosiy sxemasi keltirilgan.



5- rasm. Lazer texnologik qurilmalarining tuzilish sxemasi
1-lazer; 2-lazer nurlanishi; 3-optik tizim; 4-ishlov beriladigan material; 5-ishlov beriladigan ob’ektni maxkamlash va siljitish jihozi; 6-texnologik muhitni uzatuvchi tizim;
7-yordamchi energiya manbayi; 8-dasturli jihoz; 9-nurlanish parametrini ogoxlantiruvchi; 10-texnologik jarayonlarni ogoxlantiruvchi.
Keyingi zaruriy talablardan biri o‘rtacha quvvat nurlanish hisoblanadi, uning fizik imkoniyatlarini ba’zi hollarda va unimdorlikni belgilovchi jarayonlar hisobga olinadi. Texnologik lazerlar quvvat koʻlamligi 0,5 dan 5 kVt gacha hozirgi davrda tekshiruv baholanishlari mashinasozlik texnologiyasida is’temolning katta qismini texnologik lazerlar qo‘llanilishi qoplaydi. Burchakli sarflanishlar fokuslashda nurlanish jadalligi yetarli talabga ega bulishi lazer nurlanish dastasi bilan bog‘liq. Nostabillik chegaraviy qiymati nurlanishning toʻla quvvati, burchakli sarflanish va burchak holati, lazerli ishlov berish jarayoni sonini nur dasta o‘qining holatini aniqlaydi.
Agar jarayonlar selektivli atomli-molekulyarli lazer texnologiyasida (lazerli kiyoviy sintez, oʻta kichik lazerli kimyoviy moddalarni tozalash va bosh.) boshqa parametrlariga qo‘shimcha talablar qo‘yiladi. Lazerli nurlanish: monoxromatikli (∆л / л) ≤ 10^-8...10^-9; nurlanish to‘lqin uzunlik koʻlami л = 0,2…20 mkm, impuls davomiyligi ф_u = 10^-12...10^-7s; choʻqqili quvvati P_imp= 10⁸...10¹⁰ Vt.
1 –jadvalda lazerda ishlov berishda termik jarayon uchun mos ko‘rsatkichlar keltirilgan.