Mavzu-16. Tarmoqning iqtisodiy rivojlanishini prognozlash reja

---

MAVZU-16. TARMOQNING IQTISODIY RIVOJLANISHINI PROGNOZLASH
 
Reja: 
 
1. Tarmoqdagi mahsulot talabini prognozlashtirish 
2. Talab doiralari va ularning talabdagi ulushini aniqlash, retrospektiv ma’lumot tо‘plash, 
prognozlashtirish usulini tanlash, tarmoq mahsulotiga bо‘lgan ehtiyoj bо‘yicha talab 
modelini ishlab chiqish 
3. Ishlab chiqarish resurslari talabini prognozlashtirish 
4. Tarmoqning prognozlashtirish tarkibi 
 
Tayanch sо‘z va iboralar 
Tarmoqdagi mahsulot talabini prognozlashtirish. Prognozlashtirish obyektini 
belgilash. Prognozlashtirishdan kо‘zda tutilgan maqsad va vazifalarni aniqlash. 
Prognozlashtirishning vaqtini aniqlash. Talab doiralari va ularning talabdagi ulushini 
aniqlash, retrospektiv ma’lumot tо‘plash, prognozlashtirish usulini tanlash, tarmoq 
mahsulotiga bо‘lgan ehtiyoj bо‘yicha talab modelini ishlab chiqish.Uzoq muddatli talab. 
Prognoz obyekti. Prognozlashtirish vaqti. Tarmoq iqtisodiy rivojlanishida kо‘zda tutilgan 
maqsad. Ilmiy texnikaviy rivojlanish. Ishlab chiqarish tuzilmasi. Qisqa muddatli 
prognozlashtirish. 
Rejalashtirilayotgan 
davr 
prognozi. 
Resurslar 
sig‘imini 
prognozlashtirish. Normativ usul. Oddiy о‘rtacha usul. Ekstrapolyatsiya usuli. Regressiya 
usuli. Ishlab chiqarish resurslari talabini prognozlashtirish. Tarmoqning prognozlashtirish 
tarkibi. Talabni prognozlashtirish jarayoni. Iste’molning meyori, resurslarga talabni 
prognozlashtirish 
 
16.1. Tarmoqdagi mahsulot talabini prognozlashtirish 
Iqtisodiyot tarmoqlarini prognozlashning qiyinchiligi shundaki, tarmoqlar 
mahsulotiga bо‘lgan iste’mol hajmini aniqlashdadir. Shuning uchun bunday prognozlashni 
ishlab chiqishda uning barcha komponentlari yaxshilab baholash kerak. iqtisodiyotdagi aniq 
bir mahsulotga bо‘lgan iste’molni aniqlash, bu sohani prognozlashning asosidir. Buning 
uchun sohaning butun iqtisodiy tahlil qilish, va iqtisodiyot tarmoqlari qonuniyatlarini kо‘rib 
chiqish kerak. jamiyatda ushbu mahsulotga bо‘lagan iste’mol talabini qondirilishi va ishlab 
chiqarish samaradorligini aniqlash kerak. samaradorlikni baholashda bir qator 
kо‘rsatgichlar tizimidan foydalaniladi, ular ishlab chiqarish omillari holatini kо‘rsatib 
beradi, ular quyidagilar; mehnat unumdorligi, fond qaytimi, kapital quyilmalar qaytimi 
kо‘rsatgichi, material sig‘imi 
Ishlab chiqarish resurslarini prognozlashtirishda asosiy fond va ishlab chiqarish 
kapital quyilmalarga kerak bо‘ladigan 
mehnat va moddiy resurslarga bо‘lgan 
talabni aniqlashdan iboratdir.