Mavzu №15: lingvistik tadqiq metodlari tasnifi

MAVZU №15: LINGVISTIK TADQIQ METODLARI TASNIFI.


Reja

1. 
   Metod tushunchasining sharhi.
   
2. 
   Lingvistik metodlar haqida umumiy ma’lumot.
   

3. 
   Xulosa.
   

Tayansh so’zl a r
Metod, davr ehtiyojlari, sinxronik tahlil, diaxronik tahlil, tadqiq manbayining serqirraligi, biri-biriga zid bo'lgan hukmlaming bir-birini to'ldirishi, dialektik inkor, hukmning muayyanligi, oruf va johil, taleranlik.


1. Metod tushunchasining sharhi.


Metod deganda tadqiq manbayining b i r o r qirrasini o'rganishga xoslangan usu1, yo'1 tushuniladi, xolos. Tadqiqotchining maqsadi ( fahmiy yoki idrokiy bilim hosil qilishi), tadqiq manbayiga dialektik yoki nominalistik yondashishi, materialistik yoki idealistik dunyoqarashi kabi, asosan, subyektiv (tadqiqotchining bevosita o'ziga aloqador) omillar bilan bog'liq bo'lgan metodologiyadan farqli ravishda metodlar obyektiv (haqqoniy, tadqiqotchining o'zi bilangina aloqador bo'lmagan) tabiatlidir va juda ko'p hollarda tadqiqotchining metodologik tamoyillariga nisbatan befarqdir. Fikrni bitta yorqin misol bilan oydinlatamiz:


Faraz qilamizki, ko'z oldimizda turgan (bevosita kuzatishda berilgan) bir xarsang tosh yoki qoyani o'rganmoqchimiz - bizni bu toshning butun tarkibidagi o'rni, tarixiy taraqqiyoti, abadiy yoki muvaqqatligi, atrofidagi narsa-hodisaiar bilan aloqadorliklarini emas, balki toshning tabiiy xususiyatlarini bilish qiziqtiradi. Boshqacha qilib aytganda, bizni shu xarsang tosh haqida fahmiy bilimlar qiziqtiradi. Bu xarsang tosh serqirra bir narsadir. Unga vazn, ko'lam, shakl, tarkib, holat kabi o'nlab belgi-xususiyat xos bo'lib, ulardan har biri o'ziga xos vosita yordamida aniqlanishi va tavsiflanishi mumkin.