Mavzu: 13-mavzu. Tranzistorli elektromagnit tebranish generatori

Tajribalar o‘tkazish, fizik kattaliklarni o‘lchash va xulosalar chiqarish kompetensiyasi:

O‘zgaruvchan tok zanjirida rezonans hodisasi, difraksion panjara yordamida yorug‘lik to‘lqin uzunligini, yoritilganlikning yorug‘lik kuchida bog‘liqliginitajriba o‘tkazish yo‘li bilan aniqlay oladi va xulosalar chiqaradi.

II. Darsning turi: Amaliy, nazariy, aralash, noan`aviy, ananaviy.

III. Darsning usuli: Aqliy hujum, savol-javob, guruhlarda ishlash.

IV. Darsning jihozi: Darslik ,ko’rgazmali qurollar, globus, xarita.

V. Didaktik jihoz: Tarqatma materiallar, slaydlar ,bukletlar.

VI. Texnik jihoz: Kadoskop, kompyuter, diaproyektor ekran.

VII. Dars uchun talab etiladigan vaqt: 45 daqiqa:

Darsning texnik chizmasi:

Dars bosqichlari	Vaqt
Tashkiliy qism.	daqiqa
Yangi mavzuni boshlashga hozirlik	daqiqa
Yangi mavzuni yoritish	daqiqa
Guruhlarda ishlash. Yangi mavzuni tahlil qilish	daqiqa
Darsni yakunlash	daqiqa
Uyga beriladigan topshiriqlar	daqiqa

VIII. Darsning borishi (reja):

1.Tashkiliy qism: a)salomlashish, b)tozalikni aniqlash, d)davomatni aniqlash

c) darsga tayyorgarlik ko`rish va dars rejasi.

2. Uyga vazifani so`rab baholasah: a) og`zaki so`rov b)daftarni tekshirish

v) tarqatma materiallar orqali g) misollar yechish e) amaliy.

IX. O’tilgan mavzuni takrorlash

X. Yangi mavzu bayonining qisqacha mazmuni:

8-sinfdan sizga ma’lumki, o‘zgarmas tokning bajargan ishi kuchlanish, tok kuchi va tok o‘tib turgan vaqt ko‘paytmasi sifatida aniqlanadi:

A=U ·I ·t. (3–28)

O‘zgaruvchan tokning bajargan ishini aniqlash uchun juda kichik vaqt oralig‘ida uning qiymatini o‘zgarmas deb qaraymiz. U holda o‘zgaruvchan tok bajargan ishining oniy qiymati ham shu kabi formula yordamida aniqlanadi:

A=u·i ·t. (3–29)

agar zanjir uchlariga qo‘yilgan kuchlanish qonuniyat bo‘yicha o‘zgarayotgan bo‘lsa, undagi tok kuchi ham garmonik qonuniyat bo‘yicha faza jihatidan farq qilgan holda o‘zgaradi:

Bunda quvvat vaqt o‘tishi bilan ham modul, ham ishora jihatidan o‘zgaradi. Davrning birinchi yarmida quvvat zanjirga berilsa (p  >  0), ikkinchi yarmida quvvatning bir qismi qaytib tarmoqqa beriladi (p < 0).

Odatda, barcha hollarda uzoq muddat davomida iste’mol qilinadigan o‘rtacha quvvatni bilish muhim ahamiyatga ega. Buning uchun bitta davrga to‘g‘ri keladigan quvvatni aniqlash yetarlidir.

Bitta davrga to‘g‘ri kelgan quvvatni topish uchun dastlab (3–31) formulani vaqtga bog‘liq bo‘lmaydigan ko‘rinishga keltiramiz. Buning uchun matematika kursidan ikkita kosinus ko‘paytmasi formulasidan foydalanamiz:

Shunday qilib, zanjirning bir qismidagi o‘zgaruvchan tokning quvvati va bajargan ishi tok kuchi va kuchlanishning effektiv qiymatlari bilan aniqlanadi. U, shuningdek, kuchlanish va tok kuchi orasidagi faza siljishiga ham bog‘liq  bo‘ladi.  3–31  formuladagi  cosφ ko‘paytma quvvat koefftsiyenti deb ataladi.

XI.Yangi mavzuni mustahkamlash:

1. 
   O‘zgaruvchan tok quvvati va bajargan ishi qanday aniqlanadi? 2. Quvvat koeffitsiyenti deganda nimani tushunasiz? 3. Quvvat koeffitsiyentini oshirish uchun qanday choralar ko‘riladi? 4. Quvvat koeffitsiyentini oshirish uchun Siz nimalarni taklif qilgan bo‘lar edingiz?
   

XII.Uyga vazifa: Mavzuni o`qib o`rganib kelish.

XIII.Foydalanilgan adabiyotlar: FIZIKA 11-sinf darsligi, qo`shimcha adabiyotlar.