Мавзу 1: Суғуртанинг иқтисодий моҳияти, функциялари ва бозор муносабатларидаги ўрни

2. Шахсий суғуртанинг турлари.
Суғурталанувчининг ҳаёти, соғлиғи, меҳнат қобилияти билан боғлиқ мулкий манфаатлари шахсий суғуртанинг объекти ҳисобланади. Суғурталовчи ва суғурталанувчилар ҳамда суғурталанган шахслар шахсий суғурта субъектларидир.
Шахсий суғурта, одатда, фуқароларни қуйидаги хавф-хатарлардан ҳимояланишини назарда тутади:

• 
  суғурталанувчининг ёки суғурталанган шахснинг вафот этиши;
  
• 
  меҳнат қобилиятини вақтинчалик йўқотиши;
  
• 
  нафақа ёшига етиши билан фуқаронинг фаол меҳнат фаолиятини тугаши.
  

Юқорида қайд этилган ҳамма ҳолатларда суғурта ҳодисасини рўй бериши суғурталанувчининг ёки суғурталанган шахснинг даромадини камайишига сабаб бўлади.
Илмий-иқтисодий адабиётларда шахсий суғурта турлича таснифланади. Мутахассислар ўртасида кенг тарқалган фикрларга кўра, шахсий суғурта 2 та кичик тармоққа бўлинади:

• 
  ҳаёт суғуртаси;
  
• 
  соғлиқни суғурталаш;
  

Соғлиқни суғурталаш, ўз навбатида, 2 та гуруҳга бўлинади:

• 
  бахтсиз ҳодисалардан суғурталаш;
  
• 
  тиббий суғурта.
  

Шахсий суғуртани ҳаёт суғуртасига ва соғлиқни суғуртасига бўлинишига асосий сабаб суғурта суммаларини жамғарилиб борилишидир.Ҳаёт суғуртаси узоқ муддатли бўлиб, унда шартнома бўйича белгиланган суғурта суммаси ҳар йили жамғарилиб боради.
Фуқароларни бахтсиз ҳодисалардан суғурталашда суғурта суммалари жамғарилмайди, муддати 1 йилдан ошмайди.
2002 йилнинг 28 майидан эътиборан “Суғурта фаолияти тўғрисида” қонуннинг қабул қилиниши билан суғурта 2 та тармоққа бўлинди:

• 
  ҳаёт суғуртаси;
  
• 
  умумий суғурта.
  

Қонунга асосан суғурталовчиларнинг фаолияти суғуртанинг қайси тармоғига ихтисослашганлигига қараб алоҳида лицензияланадиган бўлди. Ҳаёт суғуртасини амалга ошириш ҳуқуқини берувчи лицензияга эга бўлган суғурталовчилар умумий суғурта турларини ўтказишга ҳақли эмас ёки аксинча.
Шахсий суғурта ихтиёрий ва мажбурий шаклларда амалга оширилади.