Mavzu : Ultrabinafsha nurlarning biologik ahamiyati 306 c guruh talabasi Erkinov Doniyor

Mavzu : Ultrabinafsha nurlarning biologik ahamiyati

306 - C guruh talabasi Erkinov Doniyor

Quyosh Radiatsiyasi

0 ‘zbekiston Respublikasi quyoshli o'lka deb bejizga aytilmaydi. Haqiqatan ham respublikada quyoshli kunlar m iqdori 0 ‘rta Yer dengizi hamda Kalifomiyadan yuqori.Quyosh radiatsiyasi energiya, issiqlik va yorugiik manbai hisoblanadi. U yer sathini isitadi, suvni bugiantiradi, havo oqimini paydo qiladi va shunga bog'liq holda ob-havoni o‘zgartiradi, joylar iqlimiga sabab bo'ladigan asosiy omillardan hisoblanadi.

Utra binafsha nurlar

Quyosh past turganda va radiatsiya iflos atmosfera orqali o‘tganda biologik jihatdan juda qimmatli bo‘lgan o‘rta uzunlikdagi ultrabinafshanurlar haddan tashqari ko‘p ushlanib qoladi. Deraza oynalari ham ultrabinafsha qismni tutib qoladi. Quyosh nuri organizmga o‘z spektrining barcha qismlari bilan ta’sir ko‘rsatadi.

Bu nur asosan bakteriosidniy tasir qilib ,bakteriyalarni uldiradi bundan tashqari

Ultra binafsha nurlar

Organizmning ultrabinafsha nurlar bilan yetarli nurlanmasligi yorug lik tanqisligi (yorug‘likka yolchimaslik) deb ataladi. Yorug‘lik tanqisligida organizmning tashqi muhitning salbiy omillariga qarshi kuchi susayib ketadi va organizm ning turli kasallik (masalan, gripp, sil va boshqa kasalliklar) qo‘zg‘atuvchilariga qarshiligi kamayadi, kapillyarlar mustahkamligi buziladi, kamqonlik paydo bo‘ladi.

Ultrabinafsha nurlar

Bolalarda D vitaminining yetarli sintez qilmmasligi raxit kasalligiga olib keladi. 3-jadvalda keltirilgan 0‘rtacha V sohaga kiruvchi, uzunligi 315-290 nm ultrabinafsha nurlar teri sathiga ta’sir qilishi natijasida teri sathidagi 7-8-degidroxolisterindan (bu xolisterindan hosil bo‘ladi) vitamin D sintezlanadi, sintezlangan vitamin D qonga tushgach undagi kalsiy-fosfor almashinuvi yaxshilanadi. Bu o‘z navbatida suyaklamsh jarayonini takomillashtiradi.

Ultrabinafsha nurlar

Yorug‘lik tanqisligi D vitaminining yetarli miqdorda sintez qilmmasligi natijasida qonda kalsiy-fosfor miqdori kamayib ketadi, shu sababli suyaklar qattiqligini yo‘qotib, egiluvchan bo'lib qoladi, saiga qiyshayib ketaveradi. Katta yoshli odamlarda D vitamini yetishmaganda suyaklar tarkibining siyraklanishi (osteoporoz) kuzatiladi, ular mo‘rt boiib qoladi, singanida sekin bitadi.

Ultrabinafsha nurlar

Yorug1 lik tanqisligi Zapolyareda, kuz-qish oylarida esa janubda ko‘p uchraydi. Yer osti konlarida ishlovchilar va uzoq vaqt o‘rinda yotib qolgan bemorlarda ham yorug‘lik tanqisligi kuzatiladi.Yorug‘ lik tanqisligining oldini olish uchun ochiq havoda dam olishning foydasi to‘g‘risida tushuntirish ishlarini olib borish muhim. Ayniqsa, yosh bolalar uchun ochiq havoda sayr qilish, o‘ynash, jismoniy tarbiya bilan shug‘ullanish va vaqtida uxlash juda muhim ahamiyatga ega.

Utrabinafsha nurlar

Aholi yashaydigan punktlar va uy-joylar qurishda gigiyena talablariga amal qilish, shuningdek, atmosfera havosini ifloslanishdan saqlash katta ahamiyaga ega. Agar yuqorida aytib o‘tilgan chora-tadbirlar yetarli bulmasa ,ultrabinafsha nur berivchi maxsus eritim lampalar ( ARK,PRK)yordamida profilaktik nurlantirish tavsiya etiladi .