QON VA INNERVATSIYASI
taloq tuzilishi, qon tomirlari va tanasi oziqlantirib, nervlar kabi muhim anatomik xususiyatlari olinganligi holda to'liq bo'ladi. periferik asab tizimi filiallari ushbu bo'limdagi keltirilgan vagus asab (vegetativ qismi) - tana vazifalarini bajarish uchun mas'ul bo'lgan, va og'riq, proprioseptif va boshqa o'qlaridan uzatish qora taloq pleksus (simpatik qismi) cho'zilgan tolalar.
qorin aorta cho'zilgan perfüze inson taloq arteriyalari. Ular esa, o'z navbatida, qora taloq filiallari bo'linadi, va o'sha etiladi - segmentar arteriyalariga. So'ngra kichik pulpa arteriyalarining yanada shoxlangan darajasi va trabeküler shakllantirish bor.
yilda taloq qon qaytib kelgan Portal ven. Bu jigar darvozasi bevosita bog'liq.Taloq — odam va umurtqali hayvonlarning qorin boʻshligʻidagi toq parenximatoz organ. Asosiy qon rezervuarlaridan biri (qon "depo"si); qon yaratilishi, moddalar almashinuvida ishtirok etadi; immunobiologik va himoya funksiyasini bajaradi — antitelolar ishlab chiqaradi, bakteriya va toksinlarni tutib qolib, zararsizlantiradi, yashab bitgan eritrotsit va trombotsitlarni yemiradi. Qonning hosil boʻlishi, buzilishi, qayta taqsimlanishida va organizmning himoya reaksiyalarida qatnashadi.
Taloq hamma umurtqali hayvonlarda bor. Toʻgarak ogʻizlilar, baʼzi ikki xil nafas oluvchi baliqlar ichagi, oshqozoni yoki oʻrta ichak shilliq qavat burmalari devorida limfoid toʻqimalar toʻplami boʻlib, bu Taloq vazifasini bajaradi. Qolgan umurtqali hayvonlar talogʻi ichakdan alohida boʻlib, orqa ichaktutgich, oshqozon yoki toʻgʻri ichakning boshlanish qismida joylashadi. Sudralib yuruvchilar (gatteriyalardan tashqari) hamda qushlarda rudimentlashgan. Taloq boʻlak-boʻlak yoki parraksimon boʻladi.
Odamda Taloq embrional hayotning birinchi oyida meʼdaning dorzalb tutqichi ichida toʻplangan mezenxima toʻqimasidan rivojlanadi. Taloq uzunchoq oval shaklli, uz. 12 sm, kengligi 7— 8 sm, ogʻirligi 150—200 g. Lekin Taloqning hajmi va ogʻirligi individual boʻlib, organizmning fiziologik holatiga bogʻliq holda juda oʻzgarib turadi. Mac, tinch xrlatda Taloq kengaygan, qon yoʻqotilganda esa siqiq boʻladi. Bir tomoni qabariq (diafragmal), ikkinchi tomoni botiq (ichki) boʻlib, chap biqinning 9,11 qovurgʻa sohalariga joylashgan. Tashqi tomondan seroz parda va biriktiruvchi toʻqima kapsulasi bilan qoplangan. Kapsuladan Taloq ichiga devorlar yoki trabekulalar tarqaladi. Trabekulalar Taloq ni oq va qizil pulpa bilan toʻla alohida boʻlakchalarga boʻladi. Qizil pulpa qonning shaklli elementlari (eritrotsitlar)ga boy vena sinuslaridan tashkil topgan. Oq pulpa esa limfotsitlar ishlab chiqaradigan limfa toʻqimalaridan tuzilgan; ular malpigi tanachalari deb ataladi. Taloq kasallanganda (mas., splenomegaliya) ancha kattalashadi.
Qon yaratuvchi a’zo hisoblangan taloq uzunchoq oval shaklida bo‘lib, u qorin bo‘shlig‘ida – chap biqinning 9 va 11-qovurg‘alari sohasida joylashgan. Taloq qonning biologik filtridir. U qondagi yot elementlar (ya’ni bakteriyalar)ni hamda zararlangan eritrotsitlarni yo‘qotadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |