Mavzu : Qimmatbaho qog ‘ozlar bozorining o ‘ziga xos xususyatlari

Мuomala davri 90 kun bo‘lgan Markaziy bank obligatsiyalarini joylashtirish bo‘yicha 2022-yil 13-may kuni o‘tkazilgan auksion natijalari haqida ma’lumot
Yangilangan sana: 13 May 2022, 16:19
Joriy yilning 13-may kuni Markaziy bank tomonidan O‘zbekiston respublika valyuta birjasida muomala davri 90 kun bo‘lgan 1 mln. so‘m nominal qiymatga ega, umumiy hajmi 1 trln. so‘mlik 1 000 000 dona Markaziy bank obligatsiyalarini joylashtirish bo‘yicha auksion savdolari o‘tkazildi.
Auksion davomida 1 000 000 dona qimmatli qog‘ozlar 955,25 mlrd. so‘m qiymatida joylashtirildi (chiqarilish umumiy hajmining 100 foizi).
Auksion natijalariga ko‘ra, qimmatli qog‘ozlarning o‘rtacha tortilgan daromadliligi yillik 18,9996 foizni, minimal daromadlilik darajasi -18,9984 foizni va chegirish narx bo‘yicha maksimal daromadlilik darajasi -18,9997 foizni tashkil etdi.


XULOSA
Qimmatbaho qog'ozlar bozorlari bu erda qolish uchun. Ular tez orada ketishmaydi. Ular dunyoning deyarli barcha mamlakatlarida harakatlantiruvchi iqtisodiy kuch bo'lib qolaveradi. Tahlilchilar qimmatli qog'ozlar bozorining kelajagi qanday bo'lishini oldindan aytishmagan, biroq ular e'tiborga olish kerak bo'lgan ba'zi muhim narsalar haqida o'ylashgan.
Birinchidan, NYSE eng yirik va eng qudratli aktsiya bo'lib qolaveradi ayirboshlash dunyoda. Bu shunchalik ulkanki, uning kapitallashuvi NASDAQ, Tokio va Londonni birlashtirgandan ko'ra muhimroqdir.
Ikkinchidan, kelgusi yillarda qimmatli qog'ozlar bozori o'sishda davom etishini ko'rish mumkin. Ayrim tahlilchilar va mutaxassislar, oxir -oqibat, biz yagona global fond bozorini ko'ramiz, deb taxmin qilishdi, garchi bu ehtimoldan yiroq bo'lsa.
Tartibsiz savdo–sotiq (bozor) – qimmatli qog‘ozlar bilan bitimlar tuzishning xech qanday muayyan qoidalarisiz hamda qimmatli qog‘ozlar va ishtirokchilarga qo‘yiladigan talablarsiz erkin savdo–sotiqdir. Savdo–sotiqning bunday turi MDH mamlakaglari va O‘zbekistonda fond bozori rivojlanishining dastlabki bosqichida o‘z o‘rniga ega bo‘ldi. Oddiy kimoshdi savdosi. Savdolar olib borishning bu usulida faqat haridorlar musobaqalashadi. Sotuvchilar to‘g‘ridan–to‘g‘ri raqobatlashish-maydi.
Korporativ obligatsiyalar ochiq yoki yopiq obuna orqali chiqarilishi mumkin. Ularning asosiy farqi shundaki, ochiq obuna bo‘lgan taqdirda, qimmatli qog‘ozlarni joylashtirish cheksiz ko‘p investorlar o‘rtasida, yopiq obuna bilan esa - oldindan ma’lum bo‘lgan cheklangan investorlar orasida bo‘ladi.
Shunday qilib, qarz oluvchi kompaniya o‘z maqsadlaridan kelib chiqib, potensial investorlarni oldindan tanlashi mumkin. Yopiq obunani tanlash obligatsiyalar emitentini ommaviy e’lon va reklama kampaniyasidan xalos qilishi va shu bilan xarajatlarni kamaytirishi mumkin. Ochiq va yopiq obunalar uchun korporativ obligatsiyalarni chiqarish jarayoni farq qiladi.
Ko‘pgina sabablarga ko‘ra tadbirkorlar kamdan-kam hollarda korporativ obligatsiyalarni qarz hisobidan moliyalashtirishning raqobatdosh usuli deb bilishadi. Shu bilan birga, korporativ obligatsiyalarni chiqarishda qarz oluvchi kompaniyaning o‘zi foiz stavkasini va emissiya muddatini belgilaydi
Xulosa qilib aytishimiz mumkinki, qimmatli qog'ozlar bozorining kelajagi qanday bo'lishidan qat'i nazar, ular kelajakda ham jahon iqtisodiyotida muhim rol o'ynaydi.