Mavzu : Pedagogik fikrlar taraqqiyotining ilk manbalari

TOSHKENT VILOYATI CHIRCHIQ DAVLAT PEDAGOGIKA INSTITUTI MAKTABGACHA VA BOSHLANG’ICH TA’LIM FAKULTETI MAKTABGACHA TA’LIM YO’NALISHI 19/1 GURUX TALABASI SALOHIDDINOVA NAVRUZANING UMUMIY PEDAGOGIKA FANIDAN TAYYORLAGAN SLAYDI.

MAVZU : Pedagogik fikrlar taraqqiyotining ilk manbalari.

REJA :

• Xalq pedagogikasi mazmuni va tarbiya tizimlari.
• O’rxun enasoy obidalarining tarbiyaviy ahamiyati.
• “ Avesto “ da ta’limiy axloqiy masalalar.

Xalq pedagogikasi.

Xalq pedagogikasi – tarbiyaning maqsad va vazifalari borasida muayyan xalqning hayotiy tajribasi hamda turmush tarzida shakllangan amaliy qarashlar majmui; Muayyan jamiyatda yashash uchun har bir odam amal qilish shart sanalgan va urf odat udum xulq, odob, marosim, an’ana, turmush tarzi, badiiy ijod, o’yin singari empirik vositalarda namoyon bo’ladigan amaliy faoliyat hamdir.

Xalq pedagogikasi fanda etnopedagogika deb ham yuritiladi. Pedagogika fanida Xalq pedagogikasiga xos eng muhim belgilaridan biri uning qadimiyligidir. Har qanday xalq muayyan etnos sifatida mavjud bo’lishi uchun o’ziga xos qiyofaga ega bo’lishi kerak. Xalq pedagogikasi muayyan xalqning o’zi bilan birga dunyoga kelgani uchun ham uning tarrixi xalq tarixi bilan teng. Xalq pedagogikasining ikkinchi belgisi uning to’liq amaliy xususiyatga egaligidir. Xalq ta’lim tarbiya jarayonlari va uning natijalariga pragmatik nazar bilan qaragani uchun xalq pedaggikasi g’oyalar shaklida emas balki urf odat an’ana amal udum tarziida namoyon bo’ladi. Xalq pedagogikasining talablarining yaratuvchisi ma’lum bo’lmagani uchun ham muqaddas sanalgan va so’zsiz bajarilgan. Xalq pedagogikasiga oid amallar muayyan etnik birlikning hammasiga birday tadbiq qilinadi. Xalq pedagogikasi empirik tabiatga ega bo’lib, jamiyat a’zolari hayotini yo’lga qo’yishga qaratilgan va uning qoidalari muhokama uchun emas balki turmush mobaynida amal qilish uchundir.

O’rxun-Enasoy obidalari 5-7 asrlarda qadimgi turk tilidagi va yozuvidagi tarixiy yodgorlik sifatida qadrli. Mo’g’ulistoondagi o’rxun va janubiy sibirdagi enasoy daryolari sohillarida topilgani uchun ham shunday nomlangan. Mo’g’ulistondan shimoliy dengizlargacha uraldan sahalinga qadar davom etgan hududda shu yozuvdagi yodnomalar uchraydi. Shimoliy kavkazda 15 asrda ham o’rxun yozuvidan foydalanilgan. O’zbekiston hududida 20 dan ortiq turkiy-run yozuvi yodgorliklari topilgan. Kutilgin bitikdoshi 732- yil Turk xoqonligining lashkarboshisi sharafiga o’rnatilgan. Bitikdosh 2 qismdan kichik va ulug’ bitikdan iborat. Vatan manfaati yo’lida xizmat qilsh, mamlakatning mustahkam, osoyishta bo’lishi uchun kurash bitikdoshlarda bosh maqsadi ekani aytiladi.

“Avesto” asarida inson shaxsining kamolotga erishishiga oid fikrlar ifoda etilgandir. Mazkur asar g’oyalari orqali qadimgi davrlarda mamlakatimiz hududida yashagan xalqlarning tabiiy, ilmiy, ma’rifiy hamda ijtimoiy qarashlari borasida muhim ma’lumotlarga ega bo’lamiz. “ AVESTO “ diniy harakterga ega bo’lish bilan birga o’zida falsafiy, siyosiy, filologik va tarbiyaviy masalalarni ham qamrab olgan.

“ Avesto “ asarida insonning barkamol bo’lib yetishishida unung so’zi, fikri hamda ishi ezgu bo’lishi va ezgulikning tantanasi uchun xizmat qilishiga katta e’tibor beriladi.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT.