Mavzu : O`zbekiston respublikasi oliy majlis deputatlari va senatorlari saylovi

deputatlar saylovini o`tkazish mexanizimi hususiyatlarini ko`rsatib

berish ;

Tarbiyaviy maqsad : O`quvchilarini davlatimiz hayotida faol bo`lish ruhida

tarbiyalash;

shuningdek hayotiy ko`nikmlarini rivojlantirish;

Vatman, skotch, rangli markerlar, (darsning metodidan kelib chiqqan holda boshqa devonxona buyumlari : ko`chma saylov qutisi , saylov xonasi, saylov varaqalari ) ,mavzuga oid rasmlar.

slaydlar

A) Salomlashish ;B) O`quvchilar davomatini aniqlash ; V) O`tilgan mavzuni va uy vazifasini aniqlash S) Hafta kuni haqida ma`lumot berish;

Masalan : 14.04.2016 yil haftaning payshanba kuni ya`ni “” Ota-onalar “ kuni

“Voyaga yetganlar , mehnatga layoqatli farzandlar o`z ota-onalari haqida g`amxo`rlik qilishga majburdirlar .” O`zbekiston Respublikasining Kontitutsiyasi XIV –bob 66-modda O`tilgan mavzu : O’zbekiston Respublikasining saylov tizimi. 7 daqiqa

O`quvchilar bilimini aniqlash : Yozma savol-javob asosida

Izoh : O`quvchilar soat ko`rsatgichi yo`nalishida sanoq son asosida 1,2,3 gacha sanashadi va shunday tartibda savollarni variant asosida bajarishadi. I—son I variantni , 2-son II- variantni ,3-son III – variantni bajaradilar (Savollar ekranda ko`rsatilib turiladi.)

I-variant

1.”O`zbekiston Respublikasining fuqarolari davlat hokimiyati vakillik organlariga saylash va saylanish huquqiga egadirlar.” O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining hechanchi moddasida belgilab qo`yilgan ?

2.Saylov tizimi deganda nimani tushunamiz ?

3. O`zbekistonda qanday saylov tizimi belgilangan ?

4.Quyi palataga nechta deputat xalq tomonidan saylanadi ?

5.O`zbekiston Respublikasida saylov jarayonida kimlar ovoz berish huquqiga ega?

II-Variant

1.Saylov prinsiplarini ko`rsatib bering ?

2.Hokimiyatga da`vogarlik qilayotgan turli shaxs va siyosiy partiyalarga munosabat bildirish shakli nima deb ataladi ?

3.Necha yoshdan Oliy Majlis deputatligiga saylanish huquqi belgilangan?

4. “ O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisning saylov to`g`risida “ gi qonuning 44-moddasida nima haqida so`z boradi?

5.O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi nechta palatadan iborat ?

III-variant

1. “Oliy Majlis deputatlari saylovida ovoz berish erkin va yashirindir “ O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisning saylov to’g’risida “ gi qonuning nechanchi moddasida belgilangan?

2.Kimlar saylov huquqidan mahrum etilgan ?

3. Saylov huquqi buzganligi uchun javobgarlikning qaysi turi belgilangan?

4.Oliy Majlis saylovda kim deputat etib saylangan hisoblanadi ?

5.Qanday saylov tizimlarini bilasiz?

Izoh: O`quvchilar topshiriqni bajarish jarayonida o`qituvchi tomonidn nazorat qilishi kerak. O`quvchilar bajargan ishlarini “ Charxpalak ” usulidan foydalanib tekshiriladi.

Javob:

1.O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 117- moddasi.

2. Saylov tizimi – davlat hokimiyati vakillik organlariga va mamlakat Prezidentini saylash

3.O`zbekistonda Majoritar saylov tizimi belgilangan .

4. 135 nafar

18. 
    oshdan boshlab O`zbekiston fuqarolari
    

1.Umumiy, teng, to`g`rida-to`g`ri saylov huquqi, yashirin ovoz berish

2. Ovoz berish

3. 25 yoshdan O`zbekiston fuqarolariga

4. Ovoz berishda qatnashgan saylovchilarning yarimidan ko`pini olgan nomzod Oliy Majlis deputatligiga saylangan hisoblanadi.

5.2 ta quyi va yuqori palata ya`ni qonunchilik va senat palatalari

III- Variant

1. 
   O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisning saylov to`g`risida “ gi qonuning
   

2.Huquqiy layoqatsizlar, qamoq joylarida saqlanayotganlar, chet el fuqarolari, fuqaroligi yo`q shaxslar

3. Jinoiy javobgarlik

4. Saylovchilarning qonun bilan belgilangan ko`pchilik ovozini olgan nomzod shu saylov okrugi bo`yicha saylangan hisoblanadi.

5. Majaritar va proporsional
Faollashtiruvchi savollar : 3 daqiqa

1.2014 yil 21 dekabr kuni yurtimizda qanday siyosiy –tarixiy jarayon bo`lib o`tdi?

2. 2015 yil 29 mart kuni yurtimizda qanday siyosiy –tarixiy jarayon bo`lib o`tdi?

3. Saylov o`tkazish tartiblari qaysi huquqiy me`yoriy hujjatlarga asoslanadi ?

4.Saylovda ovoz berish huquqi necha yoshdan boshlanadi?

5.Oliy Majlis nechta palatada iborat ?

6..Oliy Majlisning palatalarining tarkibi qanday ?

7.Ular qanday tartibda saylanadilar?

8.Saylov kompaniyasi faoliyatini kim yuritadi ?

9.Bugun yurtimizda nechta siyosiy partiyalar faoliyat ko`rsatmoqda.?

Izoh : O`quvchilar javob berganligiga qarab guruhlarga bo`linadi

Guruh nomlari : “Saylov kommisiyasi ”, O`zbekiston Xalq demokratik patriyasi XDR, “ Adolat “ sotsial-demokratik Partiyasi, O`zbekiston liberal-demokratik partiyasi (O`zLiDep), O`zbekiston “ Milliy tiklanish ” demokratik partiyasi

• 
  2010 yil 12 noabr kuni O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY MAJLISning qonunchilik palatasi va senatning qo`shma majlisida Prezidentimiz I.A.Karimovning “Mamalakatimizda demokratik islohatlarni yanada chuquqrlashtirish va fuqarolik jamiyatini rivojlantirish konsepsiyasi” ma`ruzasi qildi..Ushbu konsepsiya 6 ustivor yo`nalsihdan iborat.Yurtimizdagi saylov tizimi haqida alohida IV –bo`limida to`xtalib o`tgan. Bunda:
  
• 
  Davlat hokimiyati va boshqaruvini demokratlashtirish
  
• 
  Sud tizimini isloh qilish
  
• 
  Аxborot sohasini isloh qilish , aхborot va so`z erkinligini ta`minlash
  
• 
  O`zbekistonda saylov huquqi erkinligini ta`minlash va saylov qonunchiliggini rivojlantirish
  
• 
  Fuqarolik jamiyati institutlarini shakllantirish va rivojlantirish
  

• 
  Demokratik bozor islohotlarini va iqtisodiyotni liberallashtirishni yanada chuqurlashtirish
  

Natijada deputatlikka nomzodlar ko`rsatish tartibi o`zgartirildi. Oldingi saylovlarda Siyosiy partiyalar , davlat hokimiyati organlari ,fuqarolarning tashbbuskor guruhlari,hozirda siyosiy partiyalar Oliy Mmajlis nomzod ko`rsatish huquqi siyosiy partiyalarga berildi .

Shuningdek davlatimizda Oliy Majlis tomonidan qabul qilingan “Saylov to`g`risiagi qonunlar qabul qilingan .” Jumladan :

1.O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi 1992 yil 8 dekabr 23-bob, 117- modda

2.O`zbekiston Respublikasining “ Markaziy saylov to`g`risida “ gi Qonun. 28.12.1993yil

3. “Saylovchilar huquqlarining kafolatlari to`g`risida” gi Qonun 1994 yil 5 may

4.“O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisiga saylov to`g`isida” gi Qonun 2003 yil

5.“Viloyat ,tuman va shahar kengashiga saylov to`g`risida” gi Qonun 1994 yil 5 may

6 “O`zbekiston Republikasi Prezidenti saylovi to`g`risida”gi Qonun 2012 yil 9 aprel

Guruhlarda ishlash : 20 daqiqa

Guruhlarga amalga oshiriladigan ishlar va ularni bajarish tartibi tushuntiriladi. Bunda guruhlarga vazifasi : har bir guruh o`z dasturini ishlab chiqadilar va taqdimotini o`tkazadilar. Siyosiy partiyalarning guruhlari o`z dasturlarini ishlab chiqish barobarida o`z nomzodlarini ko`rsatib Saylov komissiyasining ro`yxatidan o`tishi kerak.

“ Saylov komissiyasi “ guruhi

1.Saylov sanasini belgilash

2.Markaziy saylov komissiyasini tashkil etish

3.Saylov okruglari, uchastkalarni tuzish

4.Saylov komissiyasini tuzish

5.Saylov kampaniyasi boshlanganligini e`lon qilish ya’ni “Brifing ” o`tkazish .

Har bir guruh o`z dasturlarini tayyorlaydi .Saylov oldi taktikasini (bajaradigan ishlarini) ishlab chiqadi,ularning saylovchilar oldidagu nutqi tayorlanadi,nomzodlarni yoqlab varaqalar chiqaradi,saylovchilar oldidagi nutqi tayyorlanadi.

Saylovoldi kampaniyasi “ Saylov komissiyasi “ guruhi saylovchilar ro`yxatini tuzadilar. Partiyalar va ularning nomzodlari saylovoldi dasturlari bilan tashishtiradilar.plakatlarni osib chiqadilar, tarqatmalar tarqatiladi,Ishonchli vakillari esa o`z dasturiy bayonotlari bilan nutq so`zlaydi va o`z nomzodlarini tanishtiradi.

Saylov.Saylov uchastkasiga birinchi bo`lib saylov komissiyasi a`zolari ,partiyalardan kuzatuvchilar ommaviy axborot vositalarining vakillari taklif qilinadi.Saylov komissiyasi uchastkada ishlarni tashkillashtiradi.. saylovchilar ovoz berishda ishitrok etadilar. Shundan so`ng “Saylov komissiyasi ” guruhining saylov yakunlari bo`yicha brifing o`tkazadi.

• 
  Dars yakunlarini chiqarish : 4 daqiqa
  

• 
  Partiyalardan ko`rsatilgan deputatlikka nomzodlarningkamida 30 % ayollar tashkil etishi shart Saylov kampaniyasi ushbu munim bosqichda deputatlikka nomzodlar ,siyosiy partiyalarga teng sharoitlar yaratish mexanizimlarini samaradorligini oshirishga xizmat qiladi .
  
• 
  Saylovchilarga o`z qarashlarini , siyosiy hayrihohligini aniqlab olish uchun, qanday siyosiy dasturga ovoz berish masalasiga ongli ravishda bir qarorga kelishi uchun vaqt beriladi.
  

Abdulqosimova Naima Isoxo`jayevna

9-sinf uchun “ Konstitutsiyaviy huquq asoslari” fanidan

1-soatlik dars ishlanmasi