Mavzu : o`rta osiyoning shayboniyhonlar davri tarixiy geografiyasi

Birinchisi hozirda mavjud emas, ikkinchisi Kingir nom i bilan 
ataladi.
Yurgench, Yurgen — Xiva xonligidagi Urganch shahri.
Yurgen, Yunger, Yungern, Yurgechen, Yurgevsk yerlari — 
Xiva hududlari.
Yuryuk, Yurok, Uryuk, Uruk, Urak - Ayyurk tog‘i va 
um um an M ug'ojar tog'lari.
Yuryuk-Irgiz - Chit-Irgiz daryosining Ulu Irgizning quyi 
qismi bilan birgalikdagi nomi.
Yoyiq - Ural daryosi.
Yasirvon - Sauran shahri, Turkistonga etmasdan.
Yungurgan - Yangiqo‘rg‘on shahri, Turkiston va Toshkent 
o'rtasida, hozirda mavjud b o ‘lmagan va o'rni aniqlanmagan.
(Макшеев А. Географические сведения Книги Большого 
Чертежа о Киргизских степях и Туркестанском крае
//
Изв. РГО.- Т. X IV 1878)
136

V BOB.
0 ‘RTA OSIYO XONLIKLARINING XVIII ASR 
IKKINCHI YARMI-XIX ASR BIRINCHI YARMIDAGI 
TARIXIY GEOGRAFIYASI
1. О ‘rta Osiyo xonliklarining siyosiy tarixiga tavsif
Buxoro taxtiga mang‘it urug'idan bo'lgan Muhammad Rahim 
otaliq o'tiigan (1753 yil)dan keyin ham feodal tarqoqlik tugamadi. 
Xiva xoni o'zini mustaqil deb e’lon qildi. XVIII asr boshlarida 
o ‘zbeklarning ming urug‘ boshliqlari Q o'qon xonligini tashkil 
etdilar. Shahrisabz, Hisor, Badaxshon hokimlari Buxoro amiriga 
b o ‘y s u n m a y
qo'ydilar. Faqat amir Shomurod davrida (1785-1800 
yillar) hokimiyat bir muncha mustahkamlandi. Amir Nasrullo 
davrida (1826-1860 yillar) amirlik hududiga Amudaryo bo‘ylari, 
janubij sharqida Surxondaryogacha bo'lgan yerlar, Marv va Balx 
kirar edi. 1842 yili Q o‘qon xonligi ham qisqa muddatda zabt 
etildi.
1512-yili Xiva xonligiga o'zbeklar xoni Elbarsxon tomonidan 
asos solingan edi. Xonlikning poytaxti dastlab Vazir, keyinchalik 
Urganch va Xiva bo'lgan. Buxoro amirligi tomonidan bir necha 
b or bosib olingan Xiva xonligi XVIII asr o ‘rtalarida yana 
mustaqillikni qo‘lga kiritdi. 1763 yilgi taxt uchun davom etgan 
kurashlardan so‘ng o‘zbek urug‘laridan bo'lgan