Mavzu : Moliyaviy bozorlar va ularni tartibga solish usullari Reja: Kirish I bob. Moliyaviy bozor haqida

Moliya bozori — oldisotdi obʼyekti pul (pulga tenglashtirilgan qogʻozlar) boʻlgan bozor. Bu bozorda moliya mablagʻlarini vaqtincha haq toʻlab ishlatish yoki ularni sotib olish yuzasidan boʻlgan munosabatlar; pul mablagʻlarining uni jamgʻarganlardan qarzga oluvchilarga oʻtishini taʼminlaydigan bozor institutlari. Ortiqcha mablagʻlarga ega boʻlgan xoʻjalik subʼyektlari oʻz moliyaviy resurslari ni mablagʻlarga muhtoj subʼyektlarga taklif qiladi. Moliya bozori banklarda, fond birjasida va auksionlarda oʻtkaziladi.Moliyaviy bitimlarning harakteriga karab, Moliya bozorini turkumlashning bir necha usullari mavjud. Qaytarishlik tamoyili boʻyicha Moliya bozori 2 ga ajraladi: qarz majburiyatlari (isteʼmolni kondiradigan pul) va kapital (mulk) bozori. Qarz majburiyatlari bozorida pul vaqtincha qarz sifatida bozorga chiqadi va olingan pul shaxsiy isteʼmol uchun ishlatiladi. Mulk bozorida qoʻyilgan puldan daromad olish huquqi sotiladi va sotib olinadi. Bu bozorda mablagʻlar kapital sifatida ishga solinib, foyda keltiradi. Shuni hisobga olib kapital bozorini 2 boʻgʻinga ajratish mumkin: ssuda kapitali bozori va qimmatli qogʻozlar bozori. Ssuda kapitali bozori — pul shaklidagi kapitalning foiz toʻlash sharti bilan qarzga berilishidir. Bu bozorda qisqa muddatli majburiyatlar muomalada boʻladi. Bular, asosan, davlat va banklarning majburiyatlari hisoblanadi. Qimmatli qogʻozlarning birlamchi va ikkilamchi bozorlarida aksiya, obligatsiya, veksel va boshqa oldisotdi qilinadi. Xoʻjalik hayotining baynalmilallashuvi natijasida jahon Moliya bozori paydo boʻldi.^[1]
Moliyaviy bozorlarni tasniflash oson, ammo buning natijasida har xil o'lchovlarga ko'ra har xil turlar mavjud. Masalan, taxminan:

• 
  Birlamchi moliyaviy bozorlar: Shuningdek, ular emissiya deb ataladi, ular qimmatli qog'ozlar chiqariladigan joy, masalan, davlat qarzlari, korporativ obligatsiyalar va boshqalar.
  
• 
  Ikkilamchi bozorlar: shuningdek, muzokara deb nomlangan. Ularda birlamchi bozorning bir qismi bo'lgan moliyaviy aktivlarni sotish amalga oshiriladi. Eng yaxshi tanilganlaridan biri bu fond bozori, ammo yana yangitdan boshlanadigan ko'plab narsalar mavjud.
  

Endi biz moliyaviy bozorlarni investitsiya vaqtiga qarab tasniflasak, quyidagilarni topamiz:

•