Mavzu : Mahmud Koshg’ariyning “Odob as-Solihin” asarining tarbiyaviy ahamiyati. Reja: M. S. Qoshg’ariyning ijodiy merosi. Qoshg’ariyning “Odob as Salohin” asrida ta’lim tarbiyaning ahmiyati

Mavzu: O’zbekistondagi muqaddas ziyoratgohlar. ABU ISO TERMIZIY MAJMUASI
Reja:

1. 
   Abu Iso Termiziy maqbarasi
   
2. 
   Yodgorlikning ko’rinishi
   
3. 
   Maqbaraning tuzilishi
   

Abu Iso Termiziy maqbarasi – Surxondaryo viloyati Sherobod tumanidagi me’moriy yodgorlik (XI-XII asrlar)
Abu Iso Muhammad Termiziy qabri ustiga qurilgan.

• 
  Hozirgi kunda yodgorlik bir-biridan ravoqlar orqali o’tuvchi 4xona (bo’lma)dan iborat yaxlit bino ko’rinishida, xonalar tarxi 4,3x4,5 m.
  
• 
  Shimoli sharqiy tarzi ayvon qurilishi munosabati bilan keyinchalik to’silgan.
  
• 
  3 xonali bo’lma murabba tarxli, ulardan janubdagisi go’rxona. Unda marmar sag’ana bor. Sag’ana 3pog’onali, muqarnas naqsh va yozuvlar bilan pardozlangan. Go’rxonadan tor uzun yo’lka orqali xonaqohga o’tiladi. Xonaqoh poli go’rxonaga nisbatan pastroq bo’lib, ular oralig’I keng ravoq bilan ajratilgan.
  
• 
  Xonaqoh gumbaz tomli, mehrobli. Yonidagi 2 xonadan shimoli-sharqiy tarziga chiqiladi. Xonaqoh oldidagi 3ayvon gumbazli, qalqonsimon bag’alli, devorlariga 4ravoq ishlangan, pishiq g’ishtdan hoshiyalar terilgan
  
• 
  Termiziy maqbarasi ganjkori bezaklar bilan pardozlanib, tashqi devorlariga 6g’ishtin ravoqli namoyonlar ishlangan.
  
• 
  Tobadonlariga oq ganjdan panjaralar o’rnatilgan.
  
• 
  Termiziy maqbarasi bosh tarzini kichik ko’shksimon gumbazli qurilma egallagan.
  
• 
  Ravodkari g’isht qalinligida hoshiyalangan.
  
• 
  Yodgorlik haqida ilk bor D.N.Logofet yo’l ocherklarida tilga olgan. 1945-yil V.L Voronina me’moriy o’lchamlarini bajargan. Amir Temur tavalludining 660 yilligi munosabati bilan Termiziy maqbarasida ta’mirlash ishlari olib borildi. Sagg’anasi va ganjkori panjaralari qayta o’rnatildi.
  
• 
  Termiziy Abu Iso, Imom Termiziy (toʻliq nomi Muhammad ibn Iso ibn Savra ibn Muso ibn Zaxdok Sullamiy Bugʻiy Termiziy) (824, Termiz — 892, Bugʻ qishlogʻi, hozirgi Sherobod tumani) — buyuk muhaddis. Sullamiy deb nisbat berilishiga sabab bobolaridan biri sullam degan arab qabilasiga doʻst tutingan, Bugʻiy deyilishiga sabab oʻsha vaqtdagi But nomli qishloqda vafot etib, shu yerga dafn qilingan. Umrining oxirida koʻzi ojiz boʻlib qolgani uchun adDarir taxallusi bilan ham atalgan. Termiziyning yoshlik yillari Termiz shahrida oʻtgan, dastlabki maʼlumotni ham shu yerda olgan.
  
• 
  Bolaligidan oʻta ziyrakligi, xotirasining kuchliligi, noyob qobiliyati bilan oʻz tengqurlaridan ajralib turgan. Diniy va dunyoviy fanlarni, ayniqsa, hadis ilmini alohida qiziqish bilan oʻrgangan, bu boradagi bilimlarini yanada oshirish uchun koʻpgina Sharq mamlakatlariga borgan. Uzoq yillar Iroq, Isfahon, Xuroson, Makka va Madinada yashagan. Uzoq davom etgan safarlari chogʻida qiroat ilmi, bayon, fikd, tarix, ayniqsa, oʻzi yoshlikdan qiziqqan hadis ilmi boʻyicha oʻsha davrning yirik olimlarndan taʼlim oladi. Mashhur muhaddislardan Imom Buxoriy, Imom Muslim, Imom Abu Dovud, Qutayba ibn Sayd, Ishoq ibn Muso, Maxmud ibn Gʻaylon va boshqa uning ustozlari edi.
  
• 
  Termiziy Imom Buxoriy bilan uchrashganida (bu uchrashuv Nishopurda boʻlgan va ikki alloma 5 yil birgalikda yashashgan) qadisning matninigina emas, uning hikmati va falsafasini tushunib yetganini eʼtirof etadi. Oʻz navbatida Imom Buxoriy oʻz shogirdini maqtab, kamtarinlik bilan: "Sen mendan bahra topganingdan koʻra men sendan koʻproq bahra topdim", degan. Bu Termiziyga berilgan juda katta baho edi.
  
• 
  Termiziy yoʻlda, safarda boʻlganda ham, yoki bir joyda muqim turganda ham ustozlaridan, uchratgan roviylardan eshitgan hadislarni yozib olar, ularni tartibli ravishda alohidaalohida qayd qilib borardi. 868 yil xorij safaridan oʻz yurtiga qaytgan Termiziy ilmiyijodiy ish, shogirdlar tayyorlash bilan mashgʻul boʻldi va yirik muhaddis olim, imom sifatida shuhrat qozondi. Taqvodorlik, islom dini va oʻz obroʻsiga gard yuqtirmaslikka intilish, dunyo molmatosi va boylikka beparvo qarash, oxiratning gʻamini yeyish Termiziyning hayoti tarzi edi. Termiziyning shogirdlari uning ishlarini davom ettirdi. Ular ichida Makhul ibn alFadl, Muhammad ibn Mahmud Anbar, Hamod ibn Shokir, Abd ibn Muhammad Nasafiy, Haysam ibn Kulayb Shoshiy, Ahmad ibn Yusuf Nasafiy va boshqalarni koʻrsatish mumkin.