Mavzu : ideal va real suyuliklar buyicha tushincha va masalalar echish nazariy qism

MAVZU : IDEAL VA REAL SUYULIKLAR BUYICHA TUSHINCHA VA MASALALAR ECHISH


NAZARIY QISM

Bu tenglama 1738 y. D. Bernulli tomonidan taklif etilgan bo`lib, uning nomi bilan ataladi va gidrodinamikaning asosiy tenglamasi hisoblanadi:

D. Bernulli tenglamasi elementar struyka tezligi, bosimi va suyuqlik zarrachasining geometrik o`rni orasidagi munosabatni ifodalaydi.

Tenglamadan ko`rinadiki, ideal suyuqlik uchun z hadlarning yig`indisi o`zgarmas kattalikdir.
H = z + ifodaga to`la dam yoki gidrodinamik dam deyiladi.
Ideal suyuqlik uchun:

yoki

n – kesimlar soni.

D. Bernulli tenglamasi elementar struyka solishtirma energiyasining saqlanish qonunini ifodalaydi.

U holda, z – solishtirma holat potensial energiyasini;
- solishtirma bosim potensial energiyasini,


solishtirma kinetik energiyasini ifodalaydi.
Real suyuqlikning elementar struykasi uchun Bernulli tenglamasi
Endi yuqorida keltirilgan formulani real suyuqliklar uchun ko`rinishini yozamiz. Ma`lumki, ideal suyuqlikda suyuqlikning asosiy xususiyatlaridan – yopishqoqlik inobatga olinmaydi.
Yopishqoqlik suyuqlikdagi ichki ishqalanish kuchini paydo qiladi. Bu esa o`z navbatida suyuqlik harakatiga ta`sir ko`rsatadi va suyuqlik energiyasining yo`qolishiga olib keladi.
Ideal suyuqlik uchun 1 – 1 va 2 – 2 kesimlarda , real suyuqlik uchun bo`ladi.
U holda orasidagi farq kesimlar orasidagi yo`qolgan solishtirma energiyasini (damni) ifodalaydi, ya`ni qarshilik kuchini yengish uchun sarflangan dam miqdori:

bu yerdan

oxirgi ifodaga real suyuqlikning elementar struykasi uchun D. bernulli tenglamasi deyiladi.

Mavzuga doir masalalarni yechishga ko`rsatma