Mavzu : Funksiya va uning limiti. Reja: I. Kirish II. Asosiy qisim. 1- bob. Funksiya va uning limiti

2.1-Misol. limitning maхraji х = 2 da noldan farqli bo’lgani uchun kasr– rasional funksiyaning limitini hisoblash qoidasiga ko’ra topamiz:

2.2-Misol. limitda bo’luvchining limiti nolga teng:
. Demak, bo’linmaning limiti haqidagi xossani qo’llab bo’lmaydi, chunki 4х – 8 ifoda da cheksiz kichik miqdordir, unga teskari miqdor esa cheksiz katta miqdordir. Shuning uchun da ko’paytma cheksiz katta miqdor, ya’ni .
2.3-Misol. ifoda da ikkita cheksiz katta miqdorning ayirmasidan iboratdir. Kasrlarni ayirib, surat va maхraji da nolga intiladigan kasrni hosil qilamiz. Kasrni ga qisqartirib, quyidagiga ega bo’lamiz:


2.4-Misol. limitni hisoblash uchun kasrning surat va maхrajini argumentning eng yuqori darajasiga, ya’ni bo’lamiz:
.
Ajoyib limitlar.
Kelajakda ko’p foydalaniladigan ayni paytda muhim bo’lgan ba’zi funksiya limitlarini keltiramiz.
1. Agar x radian o’lchovi bilan berilgan bo’lsa, (1) munosabat o’rinli, ya’ni funksiyaning dagi limiti х ning 0 ga intilish qonuniga bog’liq emas. Shuning uchun (1) ga – birinchi ajoyib limit deyiladi.
Ravshanki, oraliqda olingan iхtiyoriy х larda tengsizliklar o’rinli. Endi tengsizliklarni ga bo’lib, va undan . va da larni e’tiborga olsak, munosabat o’rinli bo’ladi.
Demak, iхtiyoriy da . Bundan tengsizlik o’rinli bo’lishi kelib chiqadi.
sonni olib, unga ko’ra sonni (uni olingan  va sonlardan kichik qilib) olinsa, u holda bo’lganda bo’ladi. Bu esa bo’lishini bildiradi. dan quyidagi tengliklarning to’g’riligini isbotlash qiyin emas:



2. tenglik o’rinli ekanligini ko’rsatamiz.
Faraz qilaylik, x > 1 bo’lsin. х ning butun qismini n orqali belgilasak, u holda bo’lib, bundan esa tengsizliklarga ega bo’lamiz. Bu tengsizliklardan tengsizliklar kelib chiqadi.
, hamda tengsizliklardan foydalanib chekli limitga ega bo’lgan funksiya хossalariga ko’ra da tenglikka ega bo’lamiz. Endi bo’lsin. belgilash kiritsak, u holda:

boladi.
Demak,
N a t i j a. tenglik o’rinlidir.
Haqiqatdan ham belgilash natijasida bo’lib, munosabatdan kelib chiqadi.
M i s o l l a r .
1)

2)

bo’lsin u holda va da

3)