Mavzu : Eruvchanlik. Eritmalar Dars shiori: Bilmaganlar o`rganib olsin, bilganlarga takrorlash!

---

Mavzu : Eruvchanlik. Eritmalar 

Dars shiori: Bilmaganlar o`rganib olsin, bilganlarga takrorlash! 

Dars maqsadi:  

Ta`limiy: o`quvchilarni aniq bilimlar berish, mavzu bo`yicha masalalr yechish va 

eritmalar tayyorlashni o`rgatish 

Rivojlantiruvchi: mantiqiy fikrlashni rivojlantirish, muammoli vaziyatlarda yechim 

topish va topqirlikni shakllantirish. 

Tarbiyaviy: tabiatning moddiy birligi va chambarchas bog`liqligi, kuzatuvchanlik,  

yakka, juftlikda va jamoa bo`lib ishlashni tarbiyalash. 

Dars turi:yangi bilimlarni shakllantiruvchi 

Darsda qo`llaniladigan  metodlar: tadqiqot, muammoli, amaliy, illyustrativli 

tushuntirish 

Dars borishi: 

 

I. 

Tashkiliy qism 

II. 

Uyga vazifa so`rash 

III. 

O`tgan mavzu yakuni 

IV. 

Yangi mavzu bayoni 

O`qituvchi:  bugun  eritmalar  haqida  o`rganamiz,  uning  Yer  sayyorasi  uchun 

ahamiyatini, eruvchanlik, turli moddalarning erish qobiliyati, eruvchanlik va erish 

uchun  zarur  bo`lgan  harorat,  moddalarning  tabiati,  erituvchi  haqida  bilimlarni 

egallaymiz. 

Bolalar, erish jarayoni qanday amalga oshadi? 

O`quvchilar o`z fikrlarini bayon qilishadi. O`qituvchi tomonidan to`ldiriladi: 

Erish jarayoni : 

1)  Eriyotgan modda strukturasining erituvchi ta`sirida buzilishi$ 

2)  Eruvchi va erituvchi zarrachalarining o`zaro ta`siri 

3)  Eruvchi va erituvchi molekulalarining bir tekis taqsimlanishi 

Qaysi modda universal erituvchi hisoblanadi? 

Suv universal erituvchi bo`lib hisoblanadi. 

Yerning evolyutsion rivojlanishi natijasida bizni o`rab turgan tabiatni yuzaga 

keltirdi, suv tirik tabiat hisoblanadi. 

Quvnoq daqiqalar: 

1.  Suvga tushishim bilan ko`rinmasdan qolaman. 

---

2.  Suvda tug`iladi, keyin esa qo`rqadi. 

3.  Suvga kalla tashlaydi, korinmasga aylanadi. 

Kimyoviy hazil: 

 Kimyo darsida: G`ani, qani ayt-chi, qaysi modda suvda eimaydi? 

G`ani: baliq. 

Bu  qiziq: osmondagi  chiroyli bulutlar ham  suv  hisoblanadi. Ular  yengilday 

tuyuladi, aslida ularning 1km dagi vazni 2000 tonnaga tengdir. 

Qani, endi quyidagi savollarga javob bering! 

1.  Umuman erimaydigan moddalar bormi? 

2.  Erituvchi nima? 

3.  Erigan modda nima? 

4.  Moddalarning eruvchanligi nima? 

5.  Eritma nima? 

Javoblar: 

Eruvchanlik – moddaning erish qobiliyati bo`lib, u eruvchining hajmi va 

haroratga bog`liq. 

Erituvchi – eriydigan modda eruvchi suyuqlik. 

Erigan modda – erituchida erib eritma hosil qiluvchi modda 

Eritma  –  erituvchi,  erigan  modda  va  ularning  o`zaro  ta`sirlashuv 

mahsulatlaridan iborat bir jinsli tuzilma.