Mavzu : Davlat obligatsiyalari

§ nol kuponli obligatsiyalar - ular bo'yicha foizlar to'lanmaydi;
§ foizlar muddat oxirida nominal qiymati bilan birga to'lanadi;
§ foizlar butun muddat davomida vaqti-vaqti bilan to'lanadi va muddat oxirida nominal yoki sotib olish narxi to'lanadi (bu turdagi obligatsiyalar eng mashhurdir).
Obligatsiyalarni baholash.
Obligatsiyaning nominal qiymati (nominal qiymati) - bu obligatsiyalarda ko'rsatilgan, emitent qarzga olgan va ma'lum muddatdan (muddatdan) keyin to'lashni va'da qilgan pul summasi.
Kupon foiz stavkasi - to'langan foizlar summasining obligatsiya nominal qiymatiga nisbati. Kupon stavkasi qanchalik yuqori bo'lsa, obligatsiyaning bozor qiymati shunchalik yuqori bo'ladi.
Obligatsiyalar bozorida e'tiborga olinadigan asosiy qoidalar:
§ obligatsiyani sotib olish vaqtida uning to'lov muddati qanchalik yaqin bo'lsa, uning bozor qiymati shunchalik yuqori bo'ladi;
§ obligatsiyadan olingan daromad qancha ko'p bo'lsa, uning bozor qiymati shunchalik past bo'ladi;
Asosiy belgilar:
§ - joriy bozor foiz stavkasi
§ - kupon foiz stavkasi
§ - obligatsiyaning nominal qiymati
§ - obligatsiyaning qolgan muddati (yillar)
§ - obligatsiyaning joriy bozor qiymati
§ - kupon to'lovi
§ r - etilishgacha bo'lgan daromad.
Obligatsiyaning joriy bozor qiymati formulasi

Obligatsiyaning nominal qiymati, kupon stavkasi, obligatsiya yilining qolgan muddati, joriy bozor foiz stavkasi. Obligatsiyaning joriy bozor qiymatini aniqlang.
Kupon to'lovlari:
Obligatsiyaning bozor qiymati: 
Muvaffaqiyatlilik quyidagi formula bo'yicha hisoblanadi:
r= 
3.4. HOSILA QIMLI KOGAZLAR: Fyuchers VA OPSIONLAR
Hosilaviy xavfsizlik- bu qimmatli qog'ozlar asosidagi birja savdosidagi (moliyaviy yoki tovar) aktiv narxining o'zgarishi munosabati bilan yuzaga keladigan mulk huquqini (majburiyatini) ifodalashning hujjatli yoki hujjatsiz shakli.
Hosila qimmatli qog'ozlar - bu qimmatli qog'ozlar sinfi bo'lib, ularning muomalasi tegishli birja aktivi narxining o'zgarishidan foyda olishdir.
Bular. hosilaviy qimmatli qog'ozlar – bu har qanday narx aktivlari uchun shartnoma: tovar narxlari(odatda, tovarlar: makkajo'xori, go'sht, moy, oltin va h.k.); qimmatli qog'ozlarning asosiy narxi(odatda, obligatsiyalar bo'yicha, ustida birja indekslari); kredit bozoridagi narxlar (foiz stavkalari); narxlarda valyuta bozori (valyuta kurslari) va h.k.
Hosila qimmatli qog'ozlarning xususiyatlari:
Ularning narxi birjada sotiladigan aktivning narxiga asoslanadi;
Ular cheklangan vaqt davriga ega;
Ularni sotib olish va sotish boshqa qimmatli qog'ozlarga nisbatan minimal investitsiyalar bilan foyda olish imkonini beradi, chunki investor aktivning butun qiymatini to'lamaydi, faqat kafolat (marja) to'lovini to'laydi.
Hosil boʻlgan qimmatli qogʻozlar ikki xil boʻladi: fyuchers shartnomalari, birja optsionlari. Biroq, bu hosilalarning paydo bo'lishi va ularning birja aylanmasining rivojlanishidan oldin birjadan tashqari bozorda forvard shartnomalarini tuzish amaliyoti mavjud edi.
forvard shartnomasi- bu shartnoma predmetini (qimmatli qog'ozlar, valyutalar, tovarlar) kelajakda yetkazib berish bo'yicha ikki tomon o'rtasidagi kelishuvdir. Ushbu shartnoma birjadan tashqari tuzilgan.
Shuning uchun, keling, birja shartnomalarini batafsil ko'rib chiqaylik.
fyuchers shartnomasi- bu birjada tuzilgan shartnoma predmetini kelajakda yetkazib berish bo'yicha ikki tomon o'rtasidagi kelishuv.
Fyuchers shartnomasining xususiyatlari:
1. Unda qabul qilingan shartlarga muvofiq birjada tuziladi, shuning uchun u yuqori likviddir.
2. Bu standart, ya’ni investor bemalol fyuchers shartnomasini sotib olishi yoki sotishi (pozitsiya ochishi) va keyinchalik teskari bitim orqali o‘z pozitsiyasini tugatishi mumkin.
3. Fyuchers bitimlarini tuzish aktivni real sotib olish va sotish uchun emas, balki pozitsiyalarni himoya qilish yoki narx farqini o'ynash uchun mo'ljallangan. Xedjirlash (xedjlash) - bir xil mahsulot yoki moliyaviy vosita bo'yicha qarama-qarshi muddatli yoki optsion pozitsiyasini ochish orqali naqd pul pozitsiyasi bo'yicha narx xavfini minimallashtirish (ofset), uni keyingi ofset qilish (vazifasi ma'lum bir narx darajasini belgilash). Shartnomaning standart shartlari har doim ham tomonlar uchun maqbul bo'lmaganligi sababli, pozitsiyalari ochiq bo'lib qoladigan fyuchers shartnomalarining atigi 2-5 foizi aktivni haqiqiy etkazib berish bilan yakunlanadi.
4. Fyuchers shartnomasining bajarilishi birjaning hisob-kitob palatasi tomonidan kafolatlanadi. Bu yirik sug'urta fondining mavjudligi, kafolatli depozitning (marjaning) majburiy mexanizmi, shuningdek, hisob-kitob palatasida birja savdosi jarayonida tuzilgan fyuchers shartnomasini ro'yxatdan o'tkazishda ikki baravar ko'payishi bilan ta'minlanadi:
Asosiy aktivning xaridori va sotuvchi sifatida hisob-kitob palatasi o'rtasidagi shartnoma;
Asosiy aktivni sotuvchi va xaridor sifatida hisob-kitob markazi o'rtasidagi shartnoma.
Aktivni sotib olish majburiyatini olgan shaxs qarz oladi uzoq pozitsiya, ya'ni shartnomani sotib oladi (shartnomani xaridor). Aktivni topshirish majburiyatini olgan shaxs qarz oladi qisqa pozitsiya, ya'ni fyuchers shartnomasini sotadi (shartnoma sotuvchisi).
5. Fyuchers shartnomasining asosini birlamchi aktivlarning cheklangan doirasi tashkil etadi, ularning asosiy xususiyati narx o'zgarishini oldindan aytib bo'lmaydi. Fyuchers shartnomalari qishloq xo'jaligi tovarlari (don va boshqalar), tabiiy resurslar (mis, oltin va boshqalar), chet el valyutasi, qimmatli qog'ozlar, bozor indekslari kabi aktivlarga tuziladi.