Mavzu : Boshlang’ich sinf o’quvchilarini masalalar yechishga o’rgatish Reja: I. Kirish

ifodalar tuziladi. Bolalar katakli taxtachalarda raqamlar kassasi yordamida o`zlarining misollarini tuzadilar va uni aytib beradilar.

Bunday ifodalarni butun maktab o`quvchilari, va xatto, butun shahar o`quvchilari tuzishlari mumkinligi aniqlanadi, demak, matematik ifodalarni juda ko`p tuzish mumkin ekan.

O`qituvchi. “Ular nimasi bilan farq qiladi?”

Bolalar. “Ularda turli sonlar bor.”

O`qituvchi. “Ularda qanday umumiylik bor?”

Bolalar. “Ular ikkita sonning yeg`indisidir”.

O`qituvchi tushuntiradi: birinchi qo`shiluvchi belgilaydigan sonlar o`rniga harf, masalan a ni yozish mumkin (safda o`quvchilar birinchi kolonnasining oldida |a| kartochkali o`quvchi turadi), ikkinchi qo`shiluvchini ifodalaydigan sonlar o`rniga

ham harfni, masalan, b ni yozish mumkin (uchinchi kolonnaning oldida |b| harfli o`quvchi turadi. |+| kartochkali o`quvchi bir qadam oldinga chiqadi).

O`qituvchi. Biz a+b harfiy ifodani hosil qildik (o`qiladi: a plyus b yoki a va b sonlarining yeg`indisi). Harfiy ifodadan, agar a va b harflarining o`rniga sonlar qo`yilsa, istalgan sonli ifodani hosil qilish mumkin.

O`qituvchi bolalarni lotin alfavitining ba‟zi harflari a. b, c, d, m, n, x, y harflari va ularning talaffuzi bilan tanishtiradi.

Keyin o`quvchilar darslik bo`yicha ishlashadi va mashqlarni tahlil qilishadi.

15 – b ifodani o`qishadi: “15 va b sonlarining ayirmasi”, harfning berilgan qiymatlarini aytishadi (6, 8, 15, 0).

Yozuvni bunday taxt qilishadi:

15-b

b=6 15-6=9

b=8 15-8=7 va hokazo.

b harfi yana qanday qiymatlarni qabul qilish mumkinligini aniqlash lozim, y b=16, 17 bo`lishi mumkinmi, nega bo`la olmaydi (ayiriluvchi kamayuvchidan katta bo`la olmaydi).

Daslab o`quvchilar a+b, c- d, x + y, a – c, b + d, x + a, x – a kabi harfiy ifodalarni o`qish o`rgatiladi. So`ngra harfiy ifodalarni qiymatlarini hisoblash yo`llari ko`rsatiladi. Bunda quyidagi ko`rinishdagi misollar keltiriladi :