Мавзу : Бошланғич синф она тили дарсларида феъл сўз туркумини ўргатиш


  Fe’llarning    tuslanishi (shaxs-son kategoriyasi)



Download 0,55 Mb.
Pdf ko'rish
bet15/35
Sana31.12.2021
Hajmi0,55 Mb.
#228443
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   35
Bog'liq
fellarni shaxs-son qoshimchalari bilan tuslanishi mavzusini orgatish metodikasi. (pdf.io)

 

 

28 




Fe’llarning    tuslanishi (shaxs-son kategoriyasi) 

Ish-harakat ma’lum bir grammatik shaxs tomonidan bajariladi (yoki 

bajarilmaydi). Grammatik shaxs so‘zlovchi (I shaxs), tinglovchi (II shaxs), o‘zga 

(III shax syoki predmet) bo‘lishi mumkin. 

Grammatik shaxs grammatik son (birlik yoki ko‘plik) bilan birgalikda 

ifodalanadi. Fe’llardagi bunday grammatik shaxs va son ma’nosi ma’lum bir 

grammatik ko‘rsatkichlar orqali ifodalanadi. Masalan: o‘qidim, o‘qisam, o‘qisang, 

o‘qiyapman, o‘qibman, o‘qiy fe’llari tarkibidagi –m, -man, -y qo‘shimchalari ish-

harakatning I shaxs so‘zlovchi, ya’ni yakka shaxs tomonidan bajarilganini 

ko‘rsatsa; o‘qidik, o‘qisak, o‘qiyapmiz, o‘qibmiz, o‘qiylik fe’llari tarkibidagi –k, -

miz,  -ylik affikslari ish-harakatning I shaxs, lekin ko‘p so‘zlovchilar (shaxslar) 

tomonidan bajarilganini ifodalaydi. 

Demak, ish-harakatning bajaruvchisi uch shaxs va 2 son tushunchalarini aks 

ettiruvchi affikslarni o‘z ichiga oladi. Shuning uchun ham bunday affikslar shaxs-

son affikslar deb yuritiladi. Fe’llarning shaxs-son affikslari bilan o‘zgarishi esa 

tuslanish deyiladi. Shaxs-son affikslari tilshunoslikda tuslovchi affikslar deb ham 

yuritiladi. 

O‘zbek tilida tuslovchi  affikslar fe’l shakllariga turlicha ko‘rinishda 

qo‘shiladi. Shu jihatdan tuslovchi affikslar uch guruhga bo‘linadi. 


Download 0,55 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   35




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish