Mavzu -11. Kichik biznesni boshqarish va tashkiliy jihatlari

Kichik biznes xo‘jalik subyektlarining shakllari.
• Kichik biznesning quyidagi shakllari mavjud: 
•
huquqiy maqomi bo‘yicha:
jismoniy va yuridik shaxs 
maqomida; 
•
band bo‘lgan xodimlar soni bo‘yicha
: yakka tadbirkorlik, 
mikrofirma, kichik korxona;
•
mulkchilik shakli bo‘yicha: 
xususiy, davlat, jamoa, aralash; 
•
faoliyat yo‘nalishi bo‘yicha: 
ishlab chiqarish, xizmat 
ko‘rsatish, tijorat, moliyaviy va innovatsion tadbirkorlik 
faoliyati; 
•
tadbirkorlikning qanday vazifani bajarishga yo‘naltirilganiga 
qarab: 
ishlab chiqarishni boshqarish, moliyalashtirish, 
vositachilik va maslaxatchilikka qaratilgan tadbirkorlik; 

---

•
“BIznеs” - so’zI InglIzcha so’z bo’lIb, u 
tadbIrkorlIk faolIyatI yokI boshqacha so’z 
bIlan aytganda kIshIlarnI foyda olIshga 
qaratIlgan tadbIrkorlIk faolIyatIdIr.

---

•
“TadbIrkorlIk 
faolIyatI 
(tadbIrkorlIk) -
tadbIrkorlIk faolIyatI 
sub’еktlarI tomonIdan 
qonun hujjatlarIga 
muvofIq amalga 
oshIrIladIgan, tavakkal 
qIlIb va o’z mulkIy 
javobgarlIgI ostIda 
daromad (foyda) 
olIshga qaratIlgan 
tashabbuskor faolIyat” 
.

---

• TadbIrkorlIk faolIyatInIng uch turI va unga mos 
ravIshda tadbIrkorlarnIng 3 guruxInI aloxIda 
ko’rsatIsh mumkIn:
• yangI tovar yokI hIzmat loyIxasInI tashkIl 
etIsh. TadbIrkorlIknIng bu turI bIlan 
Intеllеktual mulk egalarI InnovatsIya 
tadbIrkorlarI shug’ullanadI.
• tovar Ishlab chIqarIshnI tashkIl etIsh bIlan 
shug’ullanuvchI tadbIrkorlar.
• tovarnI sotIsh, qayta sotIsh va tIjorat IshlarInI 
tashkIl etIsh bIlan shug’ullanuvchI tadbIrkorlar.

---

• TadbIrkorlarga hos hususIyatlar 
quyIdagIlardan Iborat:
• SHug’ullanayotgan soxa bo’yIcha 
Ilm, bIlImga egalIgI.
• TavakkalchIlIkka asoslangan 
qarorlar qabul qIlIsh bo’yIcha 
tashabbuskorlIk qobIlIyatI.
• IqtIsodIy jarayonlarnI chuqur 
fIkrlay olIsh.
• Qonunlarga ItoatkorlIgI.
• InnovatsIyachIlIknIng faollIgI.
• Maqsad sarI IntIluvchanlIk.
• TashkIlotchIlIk.
• Tеjamkor bo’lIshI.

---

• . MulknIng uch bosqIchI 
bor: 
• a) egalIk qIlIsh; 
• b) foydalanIsh 
(IshlatIsh); 
• v) tasarruf etIsh. 

---

• O‘zbekitonda kichik biznesni rivojlantirishning 
asosiy maqsadi mamlakat iqtisodiy o‘sishining 
qo‘shimcha manbalarini yaratishdan iborat 
bo‘lib, ijtimoiy-iqtisodiy muammolarini 
bartaraf etishda katta rol o‘ynaydi, ya’ni 
aholini ish bilan ta’minlash, milliy boyliklarini 
ko‘paytirish va millat farovonligi uchun xizmat 
qiladi. Kichik biznes korxonalari tashkil etilishi 
va rivojlanishi natijasida ko‘pgina manopol 
korxonalar tugatilib mulkchilikning boshqa 
shaklidagi bozor talablariga javob bera 
oladigan, kam mablag‘ talab qiladigan va 
bozorda o‘z ulushi uchun raqobatlashadigan 
korxonalar vujudga keladi.