Мавзу -1 Техник тизимларни бошқариш фанининг предмети, вазифаси ва манбалари, Техник тизимлар ва уларни бошқариш услублари

Тизимнинг мақсади ва унинг реактивлиги.

Республика транспорт комплексининг автомобил транспортида автомобилларнинг техник эксплуатацияси асосий бўғинларидан бири хисобланади. Транспорт дастурининг мақсад дарахтининг олий ярусини мақсади ҳалқ ҳўжалиги ва республика аҳолисини юк ва пссажилар ташишга бўлган талабини барча ресурсларини иқтисод қилиб иштисод қилишдан иборатдир. Бу мақсад транспортнинг барча турлари билан амалга оширилади. Бу мақсад автомобил транспортида қуйидагича қўлланилади.

1. 
   Автомобил унумдорлигини ошириш,
   
2. 
   Автомобалларнинг техник тизимини бошқаришда сифат ва унумдорлигини ошириш (АТК, вазирлик, концерн, тармоқ).
   
3. 
   Транспорт хизматларининг қабул қилувчи учун бемалол ҳал қилиниши.
   
4. 
   Транспорт воситаларининг аҳоли учун хизмат кўрсатувчилар ва атроф муҳитга таъсирини меъёрлашни таъминлаш.
   
5. 
   Транспорт хизматлари ва ташишни самарали таъминлаш.
   

Ўз навбатида биринчи мақсад яруси қуйидагилар хисобига амалга оширилади.
- автомобилларнинг техник эксплуатацион сифатини ошириш
- ташишни ташкил этишни такомиллаштириш
- эксплуатацион шароитларни яхшилаш
- автомобилларнинг техник эксплуатациясини такомиллаштириш ва х.к.
Мамлакатимиздаги ва чет эллардаги тажрибаларни умумлаштириш шундан далолат берадики автомобилларнинг техник эксплуатацияси асосий мақсадлариқуйидагилар хисобланади: паркнинг ишлаш даражасини ошириш, АТКда ишлайдиган ходимларнинг меҳнат унумдорлигини ошириш; ТХ ва Т харажатларини қисқартириш; транспорт воситаларининг заҳарли газлар миқдорини аҳолига, хизмат кўрсатувчи ходимларга ва атроф муҳитга меъёрий нормативларини таъминлаш.
Автомобиллар техник эксплуатацион санаб ўтилган мақсадлар автомобил транспортининг асосий мақсадларига тўғри келади.
Жадвал – 2

Олий даражадаги тизимлар самарадорлигининг кўрсаткичлар

Паркнинг самарадорлиги ва ташиш хажми

Ташиш таннархи

Ташишдаги меҳнат унумдорлиги

Аҳолини, атроф муҳитни автомобилларнинг манфий таъсиридан хисоялаш

Техник эксплуатациянинг самардорлик кўрсаткичлари

Паркнинг ишлаш даражаси

Паркнинг иш фаолияти учун харажатлар

Ҳодимлар меҳнат унумдорлиги

Харакат хавфсизлигига ва атроф муҳитга паркнинг техник ҳолатининг таъсири

Техник эксплуатацич системачаларининг самарадорлик кўрсаткичлари

Рейсда, сменада бузилмай ишлаш эҳтимоллиги, ЖТгача ресурслар, таъмирлашдаги бўш туриш

ТХ ва Тга харажатлар (Агрегатлар учун материал харажатлар, эҳтиёт қисмлар)

Таъмирлаш ишчиларининг меҳнат унумдорлиги

Й ўл транспорти ходисаларининг харакат хавфсизлигига ва атроф муҳитни ифлосланишига таъсириниишлаб чиқиш.

Автомобил транспорти ва техника эксплуатациянинг мақсадининг алоқаси
Бошқаришни икки усули бор– реактив ва дастурли – мақсад.
Реактив усулда – режалаштириш ўша зақоти амалга оширилади, қарорлар ҳар томонлама тахлил қилинмасдан қабул қилинади, кўпгина шароитга қараб қарорлар ўзгартирилиб туради, яқин келажани ҳисобига олмайди, самарасизлар.
Дастур –мақсадли бошқариш – аниқ мақсад сари қарор қабул қилинади. Бунда қуйидагича режалаштириш ва бошқариш кўзда тутилади. мақсад – дастур – ресурс – режа (қарор) режани амалга ошириши Янги ёки тузатилган мақсад.
Мақсадни амалга ошириш ҳар хил йўллар, усуллар билан амалга оширилиши мумкин. Шунинг учун мақсаднинг амалга ошириш тармоқларини кўрилади. Бу тармоқлар ички ва ташқи алоқада бир-бирлари билан бўлиши мумкин.
Олий мақсад даражаси биринчи даражали мақсад билан боғланган.

Чизма3.Олий мақсад даражаси биринчи даражали мақсад билан боғланган.
Олий мақсад – халқ хўжалигини юк ва пассажирлар ташиш талабини қондириш. Кейинги даражадаги мақсад – ҳаракат воситалари мустаҳкамлигини ошириш.
2-ярус – меҳнат унумдорлигини ошириш
3-ярус – автомобилларни техник иқтисодий кўрсаткичларини ошириш