Mavsumiy о‘zgarishlar. О‘simliklar hayotining davomiyligi. Gulli о‘simliklar ontogenezi Reja

Mavsumiy о‘zgarishlar. О‘simliklar hayotining davomiyligi.
Gulli о‘simliklar ontogenezi
Reja:

1. 
   Mavsumiy о‘zgarishlar.
   
2. 
   О‘simliklar hayotining davomiyligi
   
3. 
   Gulli о‘simliklar ontogenezi
   

Tabiatning eng ajoyib xususiyatlaridan biri uning mavsumiy o`zgarib turishidir. Yil davomida atrof-muhitning harorati, namligi va boshqa ekologik omillari davriy ravishda o`zgarib turadi. Iqliiy omillarning mavsumiy o`zgarishlari o`z navbatida tirik organizmlarga, xususan o`simliklarga katta ta’sir ko`rsatadi. Har bir regionlarda hayot uchun qulay davr turlicha bo`ladi. Mo`tadil iqlim mintaqasining o`rta kengliklarida – o`rmon va dasht zonalarida haroratning pasayishi, vegetatsion davrning tugallanishi natijasida ko`pchilik o`simliklarda moddalar almashinishi susayadi, ayrim o`simliklarning hayotiy jarayonlarini susayishiga yuqori harorat sabab bo`ladi. Masalan, qurg`oqchil cho`l zonalarida o`sadigan o`simliklarning ko`pchiligi qurg`oqchilik davr boshlanishi bilan barglarini to`kib yuboradi yoki o`simliklarning yuqori qismlari qurib qolib, o`zining hayotiy funksiyasini susaytiradi va bu individni nobud bo`lishdan saqlaydi. Qishki tinim davrida ko`pgina o`simliklar tinim davrini urug` yoki spora holatida o`tkazsa, ko`pchilik turlar yer ostida piyozbosh va tuganaklarda, ko`p yi llik o`tlar, daraxtlar va butalar esa vegetative kurtaklarda o`sish qobiluyatini saqlab, tinim davrini o`tkazadi.

Haroratning isish, normal holatga kelishi, o`simlik poyasida shira harakatining yuzaga kelishi natijasida o`simliklar o`sish va rivojlanishda davom etadi. O'simliklarning o'sishi va rivojlanishi kun uzunligiga bog'liq bo`lib, bu hodisa fotoperiodizm deyiladi. Fototoperiodizm – tirik organizmlardagi fiziologik jarayonlar faolligining yorug' kun uzunligiga 
bog'liqligidir. Fotoperiodizm o'simliklardagi fotosintez jarayoniga ham
bog'liq. Kun uzunligining o'zgarishi yil davomida haroratning o'zgarishiga 
ham bog'liq, shu tufayli kun uzunligi mavsumiy o'zgarishlar belgi omili 
bo'lib xizmat qiladi. Kun uzunligiga javob reaksiyasiga qarab, o'simliklar:

1.