Mavqei alohida o‘rin egallaydi

Uskunadan  integral  foydalanish  koeffitsiyenti 
uskunadan  ekstensiv  va 
intensiv foydalanish koeffitsiyentlarining ko‘paytmasi orqali aniqlanib, uning vaqt va 

---

 
 
157 
quvvat bo‘yicha band bo‘lishini (foydalanilishini) kompleks xarakterlaydi. 
 
K
integ
= K
eks*
 K
inten
 
Har  bir  korxona  o‘z  tasarrufidagi  asosiy  ishlab  chiqarish  fondlaridan  iloji 
boricha unumli foydalanishga intilishi lozim. Bunga fondlarni ish bilan ta’minlashni 
yaxshilash  tufayli  ishlab  chiqarish  va  mahsulotlarni  sotish  hajmini  oshirish,  nisbiy 
xarajatlarni  kamaytirish,  foydani  oshirishdan  tashqari asosiy  vositalarda  jamiyatning 
o‘tmishda  narsa  holiga  aylangan  mehnati  mujassamlanganligi  ham  zaruriyat 
tug‘diradi. 
 Asosiy  vositalardan  foydalanish  samaradorligiga  turli  omillar  ta’sir  qiladi.  Ular 
qatoriga quyidagilarni kiriish mumkin: 

 
ishlab chiqarilgan va sotilgan mahsulot hajmi; 

 
asosiy vositalar o‘rtacha yillik summasi; 

 
ishlab chiqarishda band bo‘lgan xodimlar mehnatining samaradorligi; 

 
asosiy asosiylarning tarkibiy tuzilishi; 

 
asosiy vositalar alohida turlaridan foydalanish samaradorligi.