Mavqei alohida o‘rin egallaydi

 
8.7. Mehnatga haq to‘lashning tarif tizimi va uning elementlari 

---

 
 
135 
Korxonalarda  mehnatga  haq  to‘lashni  tashkil  etishning  asosiy  elementlari  - 
mehnatni  normalash,  tarif  tizimi,  ish  haqining  shakllari  va  tizimlaridir.  Har  bir 
element qat’iy belgilangan vazifasiga egadir
1
. 
Mehnatni  normalash  -  bu  ilmiy  asoslangan  mehnat  xarajatlarini  va  uning 
natijalarini: vaqt normalari, soni, xizmat ko‘rsatishning boshqarilishi, mahsulot ishlab 
chiqarish normalangan topshiriqlari normalarini aniqlashdir. Bular bo‘lmasa, mehnat 
miqdorini, har bir xodimning umumiy natijalarga qo‘shgan alohida hissasini hisobga 
olib bo‘lmaydi. 
Ish haqining shakllari va tizimlari - bu mehnatning miqdor natijalari va sifatiga 
(uning  murakkabligi,  intensivligi,  shart-sharoitlariga)  bog‘liq  ravishda  ish  haqini 
belgilash mexanizmidir. 
Tarif  tizimi  turli  normativ  materiallar  majmuidan  iborat  bo‘lib,  ular  yordamida 
korxonadagi  xodimlarning  ish  haqi  darajasi  ularning  malakasiga,  mehnat 
sharoitlariga, korxonalar o‘rnashgan jo‘g‘rofiy joyi va boshqa tarmoq xususiyatlariga 
qarab belgilanadi.  
Mehnatga  haq  to‘lashning  Yagona  tarif  setkasi  O‘zbekiston  Respublikasi 
Vazirlar  Mahkamasining  2009  yil  21  iyuldagi  “Mehnatga  haq  to‘lashning  Yagona 
tarif setkasini  yanada  takomillashtirish to‘g‘risida”gi 206-son  qaroriga 1-ilova  bilan 
tasdiqlangan bo‘lib, u quyidagicha: 
8.2-jadval