Mavqei alohida o‘rin egallaydi

  
9.2-jadval 
Amortizatsiya hisoblashning qoldiqni kamaytirish usuli (ming so‘mda). 
  
Boshlang‘ic
h qiymat 
Yillik amortizatsiya 
summasi 
Amortizatsiya 
summasi 
Balans 
qiymati 
Sotib olish sanasi 
10 000 
- 
- 
10 000  
1-yil oxirida 
10 000 
(40% 

 10 000) = 4 000  
4 000  
6 000  
2-yil oxirida 
10 000 
(40% 

 6 000) = 2 400  
6 400  
3 600  
3 -yil oxirida 
10 000 
(40% 

 3 600) = 1 440  
7 840  
2 160  
4 -yil oxirida 
10 000 
(40% 

 2 160) = 864  
8 704  
1 296  
5 -yil oxirida 
10 000 
296  
9 000  
1 000  
 
b) yillar summasi usuli (kumulyativ usul). 
 Yillar summasi usuliga (kumulyativ usulga) ko‘ra har yili amortizatsiya me’yori 
amortizatsiya  muddati  oxiriga  qadar  qoladigan  amortizatsiyalanadigan  qiymatga 
ulush sifatida aniqlanadi. Ulush amortizatsiya ajratmalari tugaguniga qadar qoladigan 
to‘liq  yillar  sonini  amortizatsiya  muddatini  tashkil  qiladigan  yillar  tartib  sonlari 
summasiga bo‘lish orqali aniqlanadi. 
Yillar summasi usulida (kumulyativ usulda) amortizatsiya ajratmalarining yillik 
summasi  asosiy  vositalar  ob’ektining  tugatish  qiymati  ayirilgan  holda  boshlang‘ich 
(tiklash)  qiymatidan  hamda  suratida  ob’ektni  foydali  ishlatish  muddatining  oxiriga 

---

 
 
148 
qadar qoladigan yillar soni, maxrajida esa - ob’ektni foydali ishlatish muddati yillari 
soni summasining nisbatidan kelib chiqqan holda aniqlanadi. 
Masalan,  yuk  avtomobilining  kutilayotgan  xizmat  ko‘rsatish  muddati  5  yilga 
teng. Ekspluatatsiya muddatida yil sonlari yig‘indisi - 15 ga teng (kumulyativ son): 
1 + 2 + 3 + 4 + 5 = 15 
So‘ngra teskari tartibda har bir xizmat yilini kumulyativ songa bo‘lish orqali 
hisoblash koeffitsentlari topiladi: 
 5/15, 4/15, 3/15, 2/15, 1/15.  
Bu  koeffitsentlarni  ob’ektning  har  yillik  qoldiq  qiymatiga  bo‘lish  orqali 
amortizatsiya summasi topiladi: 9 000 000 (10 000 000 - 1 000 000). 
9.3-jadval