Mavarounnahrga Islom dinining kirib kelishi va ta’lim –tarbiyaga ta’siri



Download 197 Kb.
Pdf ko'rish
Sana11.01.2022
Hajmi197 Kb.
#344445
Bog'liq
PEDAGOGIKA TARIXI JAVOBLAR1



Mavarounnahrga Islom dinining kirib kelishi  va ta’lim –tarbiyaga ta’siri 

 

Kishilik jamiyati rivojlanishi nihoyatda murakkab va ziddiyatli unga turli ichki va 



tashqi,  moddiy,  iqtisodiy  va  g’oyaviy-  mafkuraviy  omillar  tas’ir  qiladi.Hozirgi  zamonda 

jahonning  barcha  xalqlari  ma’naviyati  koproq  dunyoviylik  negizida  rivojlanmoqda. 

Mavarounnahrda  islom dini  uzil kesil VIII asr boshida qaror topdi. Islom dinining O’rta 

Osiyoga  kirib  kelishi  va  tarqalishi  bevosita  arab  istilolari  va  arablar  kop  asrlik 

hukmronligining o’rnatilishi bilan bog’liq.Mavarounnahrning islomlashuviga quyidagi ikki 

omil  bevosita  o’z  ta’sirini  otkazgan.Abu  Muslim  [747-755  qozg’oloni  davrigacha  O’rta 

Osiyo Islomdan  oldingi davr hukmdorlari o’z mavqelarini saqlab turdilar Islom ilohiyot ilmi 

yani islom diniy –falsafiy ilmi kalom-yakka hudolik, tavhid, olam, borliq, inson ularning 

yaratilishi,         

Mohiyatini mavjudligi, e’tiqod mazmuni olamning ,insonning   o’zgarishi , taqdiri va 

h.k masalalarni o’ziga qamrab oladi. Shu bois “ At-tafsir al-Quron’’illmi dastlab  kalomning 

tarkibiy qismi hisoblanadi. Musulmon dunyosida diniy ta’limning tashkil etilmagan shakli 

asosiy  bolib,  unda  ustoz  shogird  maqomi  muhim  rol  o’ynaydi.  Maktab  madrasa  tizimi 

vujudga  kelishida  metsenatlik  yani  homiylik  hal  qiluvchi  omil  bolib  xizmat  qildi.  O’rta 

Osiyodagi diniy ta’lim tizimi mazmunan ikkiga bo’linishi mumkin. 1-Mog’ullar istilosidan 

avvalgi davr 2-Mog’ullar istilosidan keying davr. Uning negizini Mavarounnahr va huroson 

ulamolari yaratgan darsliklar qurdi.endi islomning ta’lim tarbiyaga ta’siri haqida gapiradigan 

bolsak,  islom  dini  har  qanday  millatchilik    kayfiyatidan  yuqori  turadigan  olomshumul 

ta’limotdur.  U  barcha  millatlarni  birlashtirib,  teng,  dos’t,  yor-u  birodar  qilib  tinch  omon 

yashashlarini  uqtirib  keladi. Ayni  paytda  islom  dinida  razolat,  kibr-havo,  adovat,  hasad, 

xiyonat, zulm kabi illatlar qoralanadi. Demak deyarli 15asrdan beri kop musulmonlar qariyib 

1.5 milyard musulmonlarning axloqiy –ma’naviy dunyosini mustahkamlab kela-    yotgan 

Islom  dini  ,  Quroni  Karim,  hadislar  ayniqsa  hadis  ilmining  buyuk  allomalari  Ismoil  al 

Buhoriy  , Imom at Termiziy larning g’oyalarining o’rni beqiyosdir.   Xuddi shuningdek, 

Islom dinida  millatidan, elatidan, tanasining rangidan qatiy  nazar , inson insonligi  uchun 

ulug’lanadi.  Millatchilik  ,  bir  birini  kamsitish  ,  talon-tarojlik  ,  irqchilik  islomda  yoq  va 

bo’lmagan,   Islom dini ilk VII asrda Arabiston yarim orolida paydo bolgan va VIIIasrda 

mintaqamizga  ham yoyilgan islom dini muhim ahamiyatga ega boldi. 




Qur’oni Karim axloqiy-falsafiy ta’limotlar manbai 

 

QUR’ON  –  dunyo    madaniyatining  ulkan  boyligi,  barcha  musulmonlarning 



muqaddas kitobi bolib, arab tilida qiroat ma’nosini  anglatadi qur’onning ahloqiy qimmati 

haqida fikr yuriliar ekan, uning inson kamolga etishida qay darajada muhim o’ringa ega 

ekannini koramiz. Qur’onda uylanish, er -hotin, ota-ona, va farzandlar munosabati farzand 

tarbiyasiga    katta ahamiyat berilgan. Jumladan, har bir muslim oila qurishi farz ekanligi 

takidlangan. SHu qatorda hadis ilmi ham paydo bolgan. Islom olamida Qur’ondan keying 

Orinda turuvchi hadislar ishonchli axloqiy manba hisoblanadi.  

 

Qadimgi Gretsiyada pedagogika fani va tarbiya san’ati to’g’risida 

Qadimgi gretsiyada hayot, tartib intizom, maktab tizimi butunlay boshqacha bolgan. 

Jumladan, AFINADA  bolalar  dastlab  7  yoshdan  13  –  14  yoshgacha  maktablarda  tahsil 

olishgan. Maktablarda didasskol deb atalgan oqituvchilar mashgulot olib borar edilar og’il 

bollalarni maktabga qullar yetaklab borar edi. Bunday qul pedagog deb atalgan yani yetelab 

boorish  degan  mano  billdirgan.gretsiyada  maktab  va  madaniyatning  tez  rivojlanishi 

pedagiguka  nazaryasini  tug’ilishiga  imkon  yaratdi.pedagogika  faniga  olimm  va 

faylasuflardan  Suqrot,  Platon,  Aristotel  asos  soldilar.    Ayniqsa  Gretsiyada  madaniyat, 

maktab, va dastlabki pedagogik fikrlar boshqa mamlakatlarga nisbatan juda erta rivojlandi. 

Ularda  qizlar  tarbiyasida  ham  alohida  e’tibor  berilgan.Afinada  eramizdan  ilgari  V-IV 

asrlarda madaniyat gullab yashnadi.Fan memorchilik va haykaltaroshlik rivoj topdi, ham 

jismoniy ham ma’naviy jihatdan yetuk kishini Afinada eng korkam va barkamol inson yani 



ideal hisoblangan. 

Download 197 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish