Matn Protsessorlari bilan ishlash”

"Joylashtirish" menyusi quyidagi amallarni bajaradi:

- turli ko'rinishdagi matnlar va grafik tasvirlarni hujjat matni ichiga joylashtirish.

"Format" menyusi quyidagi amallarni bajaradi.

- matnlarni formatlash;

- grafiklarni formatlash (ularning rangi va o'lchovini o'zgartirish);

"Servis" menyusi quyidagi amallarni bajaradi:

- Hujjatlarni tekshirish,

- WORD dasturlarini sozlash.

"Jadval" quyidagi amallarni bajaradi:

- Jadvallarni hosil qilish.

- To'g'rilash.

- Formatlash.

"Oyna" menyusi quyidagi amallarni bajaradi:

- ochiq xujjatlar oynasini tartibga keltirish,

- kerakli oynani hujjatda ishlash.

"Ma'lumot" menyusi quyidagi amallarni bajaradi:

- WORD dasturi bilan ishlashga doir ma'lumotlarni olishga xizmat qiladi

- WORD matn protsessorlarida bir nechta uskunalar paneli bo'lib, asosan ikkita "standart" va "format" uskunalar paneli ko'p qo'llaniladi.

1. - Создать - Yangi, ilgari mavjud bo’lmagan dokumentni (faylni) yaratish.

2. - Открыть - Mavjud ilgari yaratilgan dokumentni (faylni) ochish.

3. - Сохранить - Ekranda ochilgan dokumentni xotiraga saqlab quyish.

4. - Печать - Ekranda ochilgan faylni bosmaga chiqarish va boshqalar

Menyu satri pastida yordamchi tugmalar satri joylashgan bo’lib, u yordamida biz menyudagi bir xil amallarni bajarishimiz mumkin.

- Вырезать - Belgilangan sohani dokumentidan olib tashlash va xotirada saqlab quyish.
- Копировать - Belgilangan soha nusxasini xotiraga saqlab olish.
- Вставить - Kursor turgan joyga xotirada saqlanayotgan ma‘lumotlarni quyish.

- Стиль - Matn stilini o’zgartirish
- Шрифт - Matn shriftini o’zgartirish

- Размер - Matn shrift kattaligini o’zgartirish

- Эфект начертания - Qalin harflar holatiga o’tish yoki undan chiqib ketish

- Эфект начертания - Qiyshik harflar holatiga o’tish yoki undan chiqib ketish. - Эфект начертания - Chiziqli harflar holatiga o’tish yoki undan chiqib

- Центровка по левому полю - Matnnni (Kursor turgan abzatsni) chap chegara bo’yicha tekkislash
- Центровка по центру - Matnni (Kursor turgan abzatsni) markaz bo’yicha tekkislash
- Центровка по правому полю - Matnnni (Kursor turgan abzatsni) O’ng chegara bo’yicha tekkislash.

- Центровка по ширене - Matnnni (Kursor turgan abzatsni) ikala tomon chegaralari bo’yicha tekkislash
11. - Список - Raqamli ro’yxat ko’rinishiga utkazish yoki undan chiqib ketish
12. - Список - Belgili ro’yxat ko’rinishiga utkazish yoki undan chiqib ketish
13. -Абзац - Abzatsni tashqariga chiqarish
14. -Абзац - Abzatsni ichkariga tortib olish
15. - Внешние граници - Abzats chegaralarini ramka bilan belgilash.
16. - Выделение цветом - Tanlangan matn tagini rang bilan buyash
17. - Цвет шрифта - Tanlangan matn harflar rangini o’zgartirish

       Bundan tashqari biz har xil amallarni tezkor tugmalar yordamida (maxsus ALT yoki CTRL tugmalarini bosib turib qo’yib yubormasdan har xil harf yoki belgi tugmasini bosish) bajarishimiz mumkin.

Yordamchi tugmalar satri tagida ish sohasi joylashgan. Shu sohada siz ok varaqada yozuvlarni yozganday bo’lasiz. Matn bilan ishlashda bizga klaviatura va sichqoncha yordam beradi. Sichqonchaning so’zga ko’rsatib bittali bosish - shu so’zga Kursorni o’tkazish, so’zga ko’rsatib ikkitali bosish - shu so’zni tanlash, so’zga ko’rsatib uchtali bosish - shu so’z joylashgan abzatsni tanlab olish. Klaviaturaning yo’nalish tugmalari yordamida bir satr yuqoriga, bir satr pastga, bitta belgi chapga, bitta belgi o’ngga o’tish. Shu tugmalar va SHIFT tugmasi birgalikda belgilar, so’zlar yoki satrlarni tanlash amallni bajaradi. Matn yozilish vaqtida o’zi satrda siz aytgan holatda yoziladi. Agar satr juda o’zun bo’lsa kompyuter uni o’zi boshqa satrga bo’lib davom etadi. Yangi abzatsni boshlab yangi satrga o’tish uchun esa ENTER tugmasidan foydalanamiz. Ish sohaning chap va yuqori qismlarida lineyka (chizgichlar), o’ng va pastki qismlarida esa ko’rib chiqish sohalari joylashgan.

Eng pastda malumotlar satri joylashgan . U bizga nechanchi satr, varaq va bo’limda joylashganimizni, necha varaqdan hujjat iboratligini, klaviatura tilini va boshqa yordamchi ma‘lumotlarni ko’rsatadi.

Word matn muharririda rasm va grafik ob‘ektlar bilan ishlash va ularning yordamchi tugmalar guruhlari bilan tanishish.

       SHu tugmalar yordamida esa biz kerakli grafik shakllarni ekrandagi varaqaga kushib olishimiz mumkin.

- Линия - To’g’ri Chiziqlar chizish

- Стрелка - Strelkalar chizish
- Прямоугольник – To’rtburchaklar chizish
- Овал - Aylanalar chizish
- Надпись - Ustki yozuvni qo’shish
- Добавить объект Word Art – O’chiroyli, grafik jihozlangan va har xil shakllardagi matnlarni qo’shish. Agar esa siz shu buyrugini tanlasangiz, u holda quyidagi oyna hosil qilinadi.

- Цвет заливки - Orqa rangni o’zgartirish
. - Цвет линий – Chiziqlar rangini o’zgartirish
. - Цвет шрифта - Harflar rangini o’zgartirish
- Тип линий – Chiziqlar kalinligini o’zgartirish
- Тип штриха – Chiziqlar turini o’zgartirish
. - Вид стрелки - Strelkalar turini o’zgartirish
. - Тень - Ob‘ekt soyasini sozlash
- Объем - Ob‘ektni xajmli holatga o’tkazish

WORD matn protsessori dasturiy ta'minotiga 50 dan ziyod rasmlar kirgan bo'lib, ulardan turli hujjatlarni bezatishda foydalanish mumkin. Joylashtirish (Vstavka) menyusidan "rasm" (risunok) buyrug'i tanlanadi.

Ekranda "rasm joylashtirish" muloqat oynasi paydo bo'ladi.

Mazkur muloqot oynasi rasmli fayllar nomlari ro'yxatini ko'rsatib turadi.

Ushbu ro'yxatdan biror faylni belgilab, undagi rasm tasvirini ko'rish mumkin. Bu kerakli rasmni tanlash uchun juda qulay. Rasm tanlangach "OK" tugmasi bosiladi. Hosil bo'lgan rasmdan nusha olish, uni o'chirish va o'lchamlarini o'zgartirish mumkin. Belgilangan rasm o'lchamini o'zgartirish uchun "sichqoncha"ni chap tugmasi bosilgan holda qarama qarshi burchak tomonga siljitilsa, rasm kichrayadi, aksincha kattalashadi.

Ixtiyoriy jadval n ta ustun va m ta satrdan iborat. Ular o'z navbatida kataklardan tashkil topadi. Jadvalning asosiy elementi - katak. Katakni o'ziga hos mikro hujjat deyish mumkin. Katakka matn yozish, uni formatlash, hatto rasmlar joylashtirish mumkin bo'ladi. Unga faqatgina yangi jadval joylashtirib bo'lmaydi.

Jadval katagiga kiritilgan axborotlar ham jadval elementi hisoblanadi. Jadvallar quyidagi amallarni bajarishi mumkin.

- jadvalga yangi ustunlar qo'shish;

- jadvalga yangi satrlar qo'shish;

- jadval kataklarini birlashtirish;

- jadval kataklarini bo'laklarga ajratish;

- jadval elementlarini saralash.

Таблица menyusidan вставить - таблица buyrug`i tanlanadi. Ekranda вставка таблицы muloqot oynasi paydo bo`ladi.

Avval jadval nechta ustun va satrdan iborat bo'lishini aniqlab olish lozim. Ustun va satrlar soni aniqlangach, "jadval" (tablitsa) menyusining "jadval joylashtirish" buyrug'i tanlanadi. Hosil bo'lgan muloqot oynasida ustunlar va satrlar soni kiritiladi va "OK" tugmasi bosiladi.

Agar buyruqlar satrida argumentsiz Wordni ishga tushirgan bo'lsangiz, u xolda kompyuter yangi xujjatni "Документ 1" shartli nom bilan boshlashni taklif etadi. Ushbu xujjatning shabloni Normal.Dat fayl standart fayl shaklida saqlanadi. Yangi saxifa ochilgandan so'ng kerakli xujjat klaviatura tugmachalari orqali kiritiladi. Kompyuterdan foydalanuvchi ish jarayonida biror xujjatni tez va yuqori sifatida kirill yoki lotin alifbosida tayorlash hamda chop qilish zaruratiga ko'pincha duch keladi. Bunday vaziyatda u Microsoft firmasi tomonidan yaratilgan WORD dasturida ishlashni bilishi lozim.

MS WORD - bu matnli xujjatlarni tuzish, ko'zdan kechirish, taxrir qilish va chop etish uchun xizmat qiluvchi xamda Microsoft Office dasturlari guruxiga kiruvchi zamonaviy matn muxarriridir.

MS WORD - matnli va grafikli malumotlar ustida yuzdan ortiq operatsiyalarni bajaruvchi xamda matnli protsessorlar sinfiga kiruvchi eng takomillashgan amaliy dasturlardan biri hisoblanadi.

MS WORD - yordamida ixtiyoriy ko'rinishdagi xujjatni juda tez va yuqori sifatda tayorlash mumkin. Dasturning yana bir qulaylik tomoni shundan iboratki, unda bir nechta xujjatlar bilan, ya'ni ularni qo'shish, biridan ikkinchisiga kerakli joyni olib ko'chirish, matn oldiga tasvir tushirish, jadval tashkil qilish, turli shriftlar bilan ishlash, xarflarni istalgan shaklda yetarlicha katta formatda chop etish mumkin. Lekin MS WORD - ayrim "kamchiliklar" dan ham holi emas. Masalan: matematik ifodalar va kimyoviy formulalarni kiritishda katta qiyinchiliklar mavjud. Bundan tashqari, juda murakkab strukturali poligrafik (atlaslar, albomlar va jurnal muqovalari) materiallarini tayorlashda noqulaylik yuzaga keladi.

Shunday qilib, WORD matn muxarriri ko'magida rus va ingliz tilida xar xil xujjatlar, xat, xisobot, maqola, tijorat xabarlari kabi bir turkum matnli ma'lumotlarni zudlikda tayorlash va chop qilish mumkin. Bu matn muxarriri yordamida o'zbek shriftida va lotin alifbosi asosida, o'zbek tilida xar xil ma'lumotlarni osonlik bilan tayorlash mumkin.