Matn lingvistikasi



Download 401,24 Kb.
bet45/77
Sana26.04.2022
Hajmi401,24 Kb.
#584761
TuriУчебное пособие
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   77
Bog'liq
B.Yo\'ldoshev Matn Lingvistikasi

Sinestetik metaforalarda bir sezgi organi bilan idrok etiladigan narsa-tushuncha boshqa sezgi organi bilan idrok etiladigan narsa-tushunchaga o‘xshatiladi, yaqinlash- tiriladi va shu asosda ko‘chma ma’no yuzaga keladi. Masalan: Shirin tabassum, shirin gap, shirin uy; engil tabassum, engil nigoh, engil qadam, og‘ir tush, og‘ir gap, og‘ir masala kabi. Bu misollarda keltirilgan shirin, engil, og‘ir sifatlarida sinestetik metafora sodir bo‘lgan. Maza-ta’m ma’nosini bildiruvchi shirin va o‘lchovni ifodalovchi engil so‘zlari «yoqimli» ma’nosida, og‘ir so‘zi esa «yoqimsiz» ma’nosida kelgan.
Metonimiya deb voqea-hodisa, narsa-buyumlar o‘rtasidagi o‘zaro yaqinlik va bog‘liqlik asosida ma’no ko‘chishiga aytiladi. Metonimiya ham qiyosga asoslanadi. Faqat «metaforada bir-biriga o‘xshash predmetlarning belgilari qiyoslansa, metonimiyada bu ikki predmet tashqi ko‘rinishi yoki ichki xususiyatlari bilan bir-biriga qandaydir aloqasi bo‘lsa ham, ammo, umuman bir-biridan farq qiluvchi (bir-biriga o‘xshamagan) predmetlarning belgilari chog‘ishtiriladi». Masalan:...yaxshiliqmi, yomonliqmi haytovur bo‘ladirg‘an ko‘ngilsiz gapni kechikkani yaxshi... Fuzuliyni yaxshilab o‘qush kerak. (A.Qodiriy) Ushbu gapda muallif va uning asarlari o‘rtasidagi aloqadorlikka asoslanib «asar» muallif nomi bilan qayta nomlanyapti. Yoki: Saroy tinch uyquda, tun yarim (A.Qodiriy). Bu misolda saroy so‘zi orqali «saroydagi odamlar» ma’nosi ham ifodalangan. Metonimiyaning turli ko‘rinishlari mavjud va bu haqda tilshunosllikka oid adabiyotlardan atroflicha ma’lumot olish mumkin. Biz sizga bir mansurani havola qilmoqchimiz. Unda muallifning metonimik qayta nomlash usulidan mahorat bilan foydalanganiga o‘zingiz guvoh bo‘lasiz:
Xemengueyni o‘qish
Aka, Xemenguey ham badimga urib ketdi, -
dedi buxorolik shoir. – Endi o‘qiyapman Jabron
Xalil, Folkner, Frishni.
O‘sha kuni uyga keldim. Yana kezib chiqdim o‘zim
sevgan Ernst olamlarini.
To‘g‘ri ekan. Badga urishi mumkin ekan hatto
Xemenguey ham.
Agar o‘z erking ko‘rinsa juda uzoq. Ishonching
darz ketsa.
Tuyulsa omonat, liqildoq.
Muomalaga o‘rgatar Xemenguey. Olijanob
muomalaga. Biz esa tobora yiroqlashib
boryapmiz bunday muomaladan. (I.G‘afurov)

Download 401,24 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   77




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish