Materialshunoslik va yangi materiallar texnologiyasi

 
Sinash tartibi
1. Sinaladigan namuna 6 yoki detalning sirt yuzining tozalangan tomonini yuqoriga 
qaratib asbob stoli 7 ga qo’yiladi.
2. Namunaning taxminiy qatiqligiga ko’ra uchlik xili, qo’yiladigan yuklama qiymati 10-
jadvaldan belgilanadi. 
3. Tegishli uchlik va yuklama beruvchi toshlar o’z joylariga o’rnatiladi.
4. Dasta 8 ni soat mili harakati tomon 
aylantirib, namunani uchlik tagiga dastlabki 10 kg li (Ro yuklama qo’yilguncha qisiladi. Bunda 
indikator 23 ning kichik mili 1 siferblatdagi qizil nuqta 2 ga keladi. Bunda katta mili 3 
siferblatdagi “nolga”ga ±5 li bo’linma farq bilan vertikal vaziyatga kelishi kerak. Agar bu 
vaziyatga kelmasa, dasta 8 ni soat mili o’arakatiga teskari tomonga aylantirib, namunaning 
boshqa joyini sinab ko’riladi. Masalan, S shakla bo’yicha sinashda indikatorning rantidan ushlab 
S shkala nolini katta milga keltiriladi. 
5. Yurgizish tugmachasini bosib, elketr dvigateli harakatga keltiriladi, uning harakati 
uzatma 12, kulachokli blok 16 ga o’tadi. Bunda shtok 14, richag 21 ko’tarilib, uchlik asosiy 
yuklama (R
1
) ta’sirida materialga botirishda katta mil soat mili harakatiga teskari tomoniga 
aylanadi.
6. Namunani yuklama ostida tutish vaqti (odatda 10-60S) tugagach, strelka 3 soat mili 
harakati tomon aylanib, siferblat shkalasida material qattiqligini ko’rsatadi. Keyingi namunaning 
boshqa joylari qattiqligi shu tarzida kamida uch marta o’lchanib, o’rtacha qattiqliq olinadi. 
Sinash natijalari asosida 13.4-jadval to’ldiriladi.
Materiallarning qattiqligini Rokvell usulida sinashda olingan natijalar 
13.4-jadval 
Tartib 
№ 
Namuna belgisi 
Taxmniy 
qattiqligi 
kg, k/mm
2 
Qabul 
etilgan 
shkala 
Namuna 
qo’yilgan 
asosiy 
yuklama R
1
, 
N/kg/ 
Qattiqlik NRS 
1 
2 
3 
o’rtacha