Materialshunoslik

sementit (temir karbidi Fe

3C) deb yuritiladi.

Sementit turg‘unmas kimyoviy birikma bo‘lib, u katta haroratda

bo‘linib ketadi:

Fe3

C = 3Fe + C

Shuning uchun o‘rganilayotgan diagramma „Temir — se-

mentit“ yoki bo‘lmasa „Temir — uglerod“ holat diagrammasi

deb yuritiladi (10-rasm). Temir — uglerod holat diagrammasi

yuqorida qurilgan uslubda olingan kritik nuqtalar va haroratlar

asosida masshtablarda chiziladi. Fe — C holat diagrammasini

tahlil qilamiz.

ACD chizig‘i likvidus chizig‘i bo‘lib, uning yuqorisidajoylashgan hamma qotishmalar suyuq holatda, AECF chizig‘i

esa  solidus chizig‘i bo‘lib, undan pastda joylashgan hamma

qotishmalar qattiq holatda bo‘ladi.

Chiziqlarning tavsifi diagramma murakkab ekanini, ya’ni 1

va  2 tiðdagi diagrammalar yig‘indisidan tashkil topganligini

ko‘rsatadi. Bu yerda A nuqtadan E nuqtagacha 2 tiðdagi va E dan

F gacha 1 tiðdagi diagrammalardir. Sovish jarayonida ara-

lashmadagi uglerod miqdoridan qat’i nazar, AS chizig‘i bo‘ylab

10-rasm. Temir — uglerod qotishmalarining holat diagrammasi.1535

1147910

727

A

G

A

S

Q

E

C

D

F

KPerlit (P)

Evtetika-ledeburit

0,0 0,8 1 2 2,14 3

4 4,3 56

6,67

Massasi bo‘yicha uglerod miqdori, %

0,006

Po‘latCho‘yan

22suyuq aralashmalardan qattiq eritmaning birinchi kristallari

paydo bo‘la boshlaydi, bu