Materialshunoslik indd

Kristall panjarasi:
 yoqlari markazlashgan kub; s
v
=9–12 kg/mm
2
 
(90–120 MPa/m
2
); d=10–25%; НV=25–35; zichligi g=2700 kg/m
3
.
Zichligi – solishtirma og‘irligi 5000 kg/m
3
 dan kam bo‘lgan metal-
lar  yengil  metallar  deb  nomlanadi. Aluminiy  sirtida  zich  aluminiy 

---

102
oksid (Al
2
O
3
) pardasi hosil bo‘lib, metallning ichki qismlarini kor
-
roziyalanishdan saqlaydi.
Energetika sohasida aluminiyning qotishmalari keng ishlati-
ladi: 
duraluminiy
(Al-Cu-Mg), 
silumin
(Al-Si), 
magnaliy
 (Al-Mg)
lar, bular, quyish usuli bilan olinadi. Bundan tashqari, aluminiy ku
-
kuni  qotishmalari  ham  keng  ishlatiladi:  pishirilgan  aluminiy  kuku
-
ni (PAK),bunda Al
2
O
3
  zarrachalari  (6–22%)  Al  bilan  biriktiriladi; 
pishirilgan aluminiy qotishmalari (PAQ), bular tarkibiga Al
2
O
3
 dan 
tashqari Fe, Hi, Cr, Mn, Cu qo‘shiladi (legirlanadi).
Aluminiy  tarkibida  doimiy  elementlar  bor:  Fe,  Si,  Cu,  Zn,  Ti. 
Bularning  hajmiga  qarab,  tozalik  bo‘yicha  aluminiy  quyidagi  gu
-
ruhlarga bo‘linadi:
1.