Materiallar

Hisoblash  algoritmi
Algoritm  va  uning  asosida  yaratilgan  hisoblash  ketma-ketligi  mashhur, 
universal,  mashinabop  «Tugal  elementlar  usuli  «TEU»  (метод  конечных

---

елементов -   М КЕ)  asosida  yaratilgan.  Umumiy  algoritm  berilgan  konstruk- 
siya  elementlari  uchlarida  ko‘chishlami,  ichki  kuchlam i  Si(N,Q,M )  aniqlab, 
sistemaning  fizik  va  geometrik  chiziqli  elementlarining  kuchlanish  defor- 
matsiyalanish  ko ‘satkichlarini  topishga  moMjallangan.
Berilgan,  ixtiyoriy  murakkablikdagi  konstruksiyani  hisobi  TEU  -   da 
sodda  tugal  elem entlarga  ajratish  y o ‘li  bilan  olib  boriladi.
Buning  uchun  berilgan  sistemadan  asosiy  sistema  tanlab,  qidirilayotgan 
u m u m lash tirilgan  k o 'c h ish la r  -   belgilanadi.  S o 'n g ra  shu  n u q talard ag i 
ko‘chishlarning  aproksimatsiya  qiluvchi  tenglam a  tuziladi,  y a’ni
Z  =  R-'  Rr
Bu  yerda  Z -  qidirilayotgan,  hisoblanishi  zarur bo‘lgan  um umlashtirilgan 
k o ‘chish  matritsasi.
R  -   elem entlam ing  bikrlik  matritsalari
Rr  -   yuk  matritsasi;
Berilgan  sistem a  elem entlarida  hosil  b o ‘layotgan  ichki  kuchlam i  quyi­
dagi  m atritsa  am alida  aniqlanadi.
S  =  RK*Z
bu  yerda  R  -   berilgan  konstruksiyaning  bikrlik  matritsasi;
Umuman,  hisoblash  algoritmi  quyidagi  ketma-ketlikka  ega:
-   Asosiy  sistem a  tanlash;
-   Kirish  axborotlarini  tayyorlash  va  EHM  ga  kiritish;
-   Konstruksiya  elementlarining  bikrlik  matritsalarini  aniqlash;
-   Tugal  elem ent  usulining  ko‘chish  usuliga  mos  tenglam alar  sistema- 
sini  tuzish;
-   Tenglam alar  sistemasini  Gauss  usuli  asosida  yechish;
-   K onstruksiya  elementlaridagi  ichki  kuchlami  hisoblash
Hisoblash  algoritmi  tajribada  ko‘p  uchraydigan  rama  kabi  konstruksiya
misolida  k o ‘rsatilgan  bo'lib,  mashinasozlik,  samolyotsozlik  tajribasiga  doir 
dinamik  v a  statik  tashqi  kuchlar  ta’sirini  inobatga  oladi.