Materiallar



Download 6,18 Mb.
Pdf ko'rish
bet302/503
Sana31.12.2021
Hajmi6,18 Mb.
#272983
1   ...   298   299   300   301   302   303   304   305   ...   503
Bog'liq
Materiallar qarshiligi (2)

.
1
-rasm. 
necha  kuchlam ing bir y o ‘la


q o ‘yilgandagi  natijasi  h ar  bir  kuchni  aloh ida  q o ‘yilgandagi  n atijalar 
yig‘indisiga  teng  boMadi.
T ashqi  ku ch lar  ishi.  K o'chishlam i  aniqlashning  umumiy  usuli  tashqi 
kuchlar  ishi  nazariyasiga  asoslanadi,  ya’ni  ishlar  orqali  ko'chishlarni  aniq- 
Iasa  boMadi.
Elastik  sistemaga  asta-sekin  (statik  ravishda)  qo'yilgan  tashqi  kuch  P 
ning  bajargan  ishini  aniqlaymiz  (9.1-rasm,  a).  Deformatsiyaning  kichik  miq- 
dorlarida  elastik  sistem aga  kuchlar ta ’sirining  mustaqilligi  qoidasini  qoMIash 
mumkin,  binobarin,  alohida  nuqtalarning  ko‘chishlari  ulami  vujudga  kel- 
tiruvchi  kuchlarga  to ‘g ‘ri  proporsional  boMadi.  Guk  qonuniga  k o ‘ra  bu 
bogManish  quyidagicha  ifodalanadi:
Bu  yerda  д   -   ta ’sir  etuvchi  kuch  P  yo ‘nalishidagi  ko‘chish; 
— proporsionallik  koeffitsienti  boMib,  inshootning  materiali,  tarhi  va 
oMchamlariga  bogMiq  miqdordir.
P  kuchining  oraliq  qiymatini  Px ,  unga  mos  boMgan  ko‘chishni  Д ,  deb 
belgilaymiz,  (9.7-rasm,  b  ).
P  kuchini  cheksiz kichik  miqdor dPx  ga  orttiramiz.  Natijada ko‘chish  ham
d A x  masofaga  ortadi.  Bunda  tashqi  kuch  quyidagi  elementar  ishni  bajaradi:
Tashqi  kuch  bajargan toMiq  ish  bu  ifodani  integrallash  yoMi  bilan  aniqlanadi.
kelib  chiqadi.
Demak,  tashqi  kuchlar  (P)  bajargan  haqiqiy  ish  kuch  bilan  shu  kuch 
vujudga  keltirgan  ko‘chishning  ko‘paytmasini  yarmiga  teng  ekan.  Bu  Kla- 
peyron  teoremasi  deb  ataladi.  Agar  inshootga  bir  necha  kuchlar  P,,  P2...  P 
qo'yilgan  boMsa,  tashqi  kuchlar  bajargan  toMiq  ish  quyidagicha  boMadi:
- a P
{dA) = (Px  + dPx ) d A x  = Pxd A x
r
A =   \P xd A x
0
Guk  qonuniga  binoan  d A x  = a d P x  ekanligini  hisobga  olsak,
0
* - 5 X
'
a


T ashqi  k u ch lam in g   bu  ishi  inshootda  potensial  en ergiya  ta rz id a  
to'planadi.
Garchi  Klapeyron  teoremasi  birgina  kuch  misolida  berilgan  b o ‘lsa-da, 
aslida  uning  qoMlanish  chegarasi  ju d a  keng.  Tashqi  kuch  deganda  birgina 
yirik  kuch  emas,  balki  turli  kuchlar  sistemasi  tushuniladi.  K o‘chishlar  ham 
faqat  chiziqli  emas,  balki  burchakli  boMishi  ham  mumkin.  Xulosa  qilib  ayt- 
ganda,  kuch  deganda  elastik  sistemaga  ta ’sir  etuvchi  har  qanday  kuchlar 
majmuasi  tushuniladi  va  «umumlashgan  kuch»  deb  ataladi.  Bu  kuch  ta ’sirida 
vujudga  kelgan  k o ‘chish  «umumlashgan  ko‘chish»  deb  yuritiladi.
Ichki  k u c h la r  ishi.  K o‘chishlarning  vujudga  kelishida  tashqi  kuchlar 
bajargan  ishni  ichki  kuchlar  orqali  ifoda  etsa  ham  bo‘ladi.  Ichki  kuchlar 
deganda  konstruksiya  elementlarida  vujudga  keladigan  eguvchi  moment.  M, 
ko'ndalang  kuch  Q  va  bo‘ylama  kuch    tushuniladi.
p
d ,  
/
\

Download 6,18 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   298   299   300   301   302   303   304   305   ...   503




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish