|
Kognitiv atamasi - bu aql va uning jarayonlari bo'yicha tadqiqotlar to'plamidir. O‘quv faoliyati yosh o‘quvchining rivojlanishida yetakchi rol o‘ynaydi. Ta’lim faoliyatida namoyon bo‘ladigan va atrofdagi haqiqatni bilishga qaratilgan faoliyat kognitiv deb nomlanadi. Kognitiv faoliyat bolaning intellektual rivojlanishini ta’minlaydi. U nafaqat kognitiv vazifalarni hal qilish zaruriyati, balki olingan bilimlarni amalda qo‘llash zarurati bilan ham tavsiflanadi. Kognitiv faoliyat bu - bilimlarni egallash va rivojlantirishning maxsus jarayoni, uni doimiy ravishda chuqurlashtirish, kengaytirish va takomillashtirishdir.
Kongnitiv faoliyatda esa bilimning quyidagi ko‘rinishlari mavjud:
ilmiy o‘z-o‘zini bilish ilmiy bo‘lmagan oqilona ijtimoiy tabiiy hissiy
O‘quvchilarning bilish faoliyati ma’lumotni va o‘quvchilarni bilish faoliyatiga qo‘shilish usullarini tanlash orqali shakllanadi. Bu o‘qituvchining har qanday ma’lumoti bolalar uchun rivojlanish darajasi va ularning qobiliyatlarini hisobga olgan holda tanlangan, bolalar uchun tushunarli va tushunarli bo‘lishi kerakligi bilan izohlanadi.
Kognitiv faoliyatni shakllantirishda o‘qituvchi o‘quv faoliyati jarayonini qanchalik to‘g‘ri va qiziqarli tashkil eta olganligi bilan bir xil darajada muhim rol o‘ynaydi.
Kognitiv faoliyat pedagogik hodisa sifatida ikki tomonlama o'zaro bog'liq jarayondir: bir tomondan, bilish faoliyati o'quvchining o'zini o'zi tashkil etishi va o'zini o'zi anglash shaklidir; ikkinchi tomondan, kognitiv faoliyat o'qituvchining o'quvchining bilish faoliyatini tashkil etishdagi alohida harakatlarining natijasi sifatida qaraladi.
Kognitiv faoliyatni belgilashda biz kognitiv faoliyatning qaysi turi yoki qaysi tomoni haqida gapirayotganimiz haqida tasavvurga ega bo'lishimiz kerak. Shu bilan birga, shuni unutmaslik kerakki, o'qituvchining sa'y-harakatlarining yakuniy natijasi o'quvchining maxsus tashkil etilgan faoliyatini mustaqil faoliyatga, o'z-o'zini tarbiyalash jarayoniga o'tkazishdir. Shunday qilib, kognitiv faoliyatning ikkala turi ham bir-biri bilan chambarchas bog'liqdir.
O'quvchilarning bilim olishda bilish faolligini shakllantirish ikkita asosiy kanal orqali sodir bo'lishi mumkin, bir tomondan, maktab fanlari mazmunining o'zi bu imkoniyatni o'z ichiga oladi, ikkinchidan, o'quvchilarning bilish faoliyatini ma'lum bir tashkil etish orqali. Maktab o'quvchilari uchun kognitiv qiziqish mavzusi bo'lgan birinchi narsa - bu dunyo haqidagi yangi bilimlar. Shuning uchun ham o‘quv materialining mazmunini chuqur o‘ylangan holda tanlash, ilmiy bilimlarga xos bo‘lgan boylikni namoyon etish o‘rganishga qiziqishni shakllantirishning eng muhim bo‘g‘inidir.
O'quvchilarni kognitiv izlanishga, o'quv ishiga jalb qilish uchun o'qitish usullari va vositalarini takomillashtirish kerak: ular o'quvchilarni faol o'qitishga, mustaqil ravishda bilim olishga, fanga qiziqishni rivojlantirishga yordam beradi.
O'rganilgan materialni yaxshiroq eslab qolish uchun, shuningdek bilimlarni o'zlashtirishni nazorat qilish uchun darslarda didaktik o'yinlardan foydalaniladi:
Matematik dominolar;
Kartalar fikr -mulohaza;
Krossvordlar.
O'quv jarayoni integratsiyalashgan darslar, matematik diktantlar, ishbilarmonlik o'yinlari, olimpiadalar, tanlov darslari, viktorinalar, KVN, matbuot anjumanlari, "aqliy hujum", "g'oya auktsionlari" ni o'z ichiga oladi.
"Fikrlar auktsioni"
"Auktsion" boshlanishidan oldin ekspertlar g'oyalarning "sotish qiymatini" aniqlaydilar. Keyin g'oyalar "sotiladi", g'oya muallifi, eng yuqori bahoni olgani g'olib deb tan olinadi. Bu g'oya ishlab chiqaruvchilarga tegishli bo'lib, ular o'z variantlarini oqlaydilar. Auktsion ikki turda uzaytirilishi mumkin. Ikkinchi bosqichga o'tgan fikrlarni amaliy masalalarda sinab ko'rish mumkin.
"Miya hujumi"
Dars "auktsion" ga o'xshaydi. Guruh "generatorlar" va "ekspertlar" ga bo'lingan. Jeneratorlarga vaziyat (ijodiy xarakterdagi) taklif qilinadi. Ma'lum vaqt talabalarga taklif qilinadi turli xil variantlar taklif qilingan muammoning echimlari, doskaga yozib qo'yilgan. Belgilangan vaqt tugagach, "mutaxassislar" jangga kirishadi. Muhokama paytida, eng yaxshi takliflar va jamoalar rollarni o'zgartiradilar. Sinf o'quvchilariga taklif qilish, muhokama qilish, fikr almashish imkoniyatini berish nafaqat ularni rivojlantiradi ijodiy fikrlash va o'qituvchiga bo'lgan ishonchni oshiradi, lekin o'qishni "qulay" qiladi.
Ajdarhoning uchta boshi bor. Agar uning 1 ta boshi kesilsa, tezda yangi 3 ta bosh o’sib chiqadi.
Farrux ajdarhoning 1 ta boshini kesdi, keyinroq yana 1 ta boshini kesdi. Ayni paytda ajdarhoda nechta bosh bor?
Masalani o‘quvchilarga ijodiy yondoshgan holda qanday tushuntirgan bo‘lar edingiz? (2-sinf uchun) Sinfdoshlar Zayd, Usmon, Xattob va Amr bir yilda tug‘ilishgan. Ularning tug‘ilgan kunlari 20-fevral, 12-aprel, 12-may hamda 25-mayda, ammo mos ravishda emas. Zayd va Xattoblar bir oyda tug’ilishgan. Zayd va Usmon esa turli oylarning bir xil kunlarida tug‘ilishgan. Sinfdoshlarning ichida eng kattasi qaysi biri? Masalani necha xil yo‘llar bilan yechish mumkin?
Abdulloh 7 ta sonni qo‘shib 2016 hosil qildi. Sonlarning eng birinchisi 201 ekanligi aniq edi. Lekin Abdulloh adashib 201 ni o‘rniga 102 yozib qo‘ydi. Natija qanday songa o‘zgaradi?
Masalani necha xil yo‘llar bilan yechish mumkin?
Do'stlaringiz bilan baham: |
