Matematika Mavzu: Foizlar va foizga doir turli matnli masalalarni yechish darsning maqsadi

Matematika

Mavzu: Foizlar va foizga doir turli matnli masalalarni yechish

DARSNING MAQSADI

M1. Foizlar haqida umumiy tushunchani takrorlash

M2. Foizga doir turli matnli masalalarning qulay usulda yechimlari bilan tanishish

M3. Murakkab foizli masalalar bilan tanishish

Foiz haqida umumiy tushuncha

A sonini 15 % ga oshirsak, ko‘rinishida yozish mumkin.

 

Miqdorning (sonning) yuzdan bir ulushi uning bir foizi deb ataladi.

1 kg ning 1 % i 10 g, chunki 1kg =1000 g va 1000 ning yuzdan bir ulushi => 1000 : 100 = 10.

A sonning 10 % ini ko‘rinishida yozish mumkin.

 

A sonini 25 % ga kamaytirsak, ko‘rinishida yozish mumkin.

 

Foizli masalalar

40 soni 50 sonidan necha foiz kam?

A) 20 % B) 16% C) 25 % D) 10%

1-masala

40 sonidan 50 soni necha foiz ortiq?

A) 20 % B) 25 % C) 16 % D) 24%

Yechish: Dastlab bu sonlar orasidagi farqni topib olamiz.

50 – 40 = 10.

Javob: 20 %

Yechish: 50 – 40= 10.

Javob: 25 %

50 100 %

10 x %

Proporsiya yechsak

= 25 %

 

40 100 %

10 x %

Proporsiya yechsak

= 20 %

 

Foizli masalalar

Fermer 10 tonna tarvuz yig‘ishtirib olib, yuk mashinalarida shaharga jo‘natdi. Jo‘natish paytida tarvuzdagi suv miqdori 99 % ga teng edi. Tashish paytida tarvuzlar birmuncha quruqlashib, undagi suv miqdori 98 % bo‘lib qoldi. Shaharga olib kelingan tarvuzlarning vazni qanchaga teng?

2- masala

Yechish:

99 %

1 %

98 %

2 %

100 kg

100 kg

2 % 100 kg

98 % x kg

100+4900 = 5000 kg

Javob: 5000 kg yoki 5 tonna

Proporsiyani yechsak

x = 4900 kg

Foizli masalalar

3 - masala

Ishchining maoshi dastlab 20% ga, so‘ngra yana 20% ga oshirilgan bo‘lsa, uning maoshi necha foizga oshgan?

A) 40 B) 50 C) 42 D) 44

Yechish: Ishchining dastlab maoshi A ga teng bo‘lsin. Uning maoshi 20% ga oshgandan keyin ishchi A + 0,2A = 1,2A miqdorda maosh oladi.

Ikkinshi marta 20% ga oshgandan keyin u

1,2A + 0,21,2A = (1,2 + 0,24)A = 1,44 A miqdorda maosh oladi. Demak, uning maoshi jami 1,44A - A = 0,44A ga ortadi.

Javob: 44%

 

Foizli masalalar

4 - masala

Firma mahsulotni 380 so‘mga sotib, 4 (%) foiz zarar qildi. Shu mahsulotning tannarxini toping.

A) 400 B) 495 C) 395 D) 395

 

Mahsulotning tannarxi x bo‘lsin, u holda

. bo‘ladi. Bu yerdan (so‘m)

Javob: (so‘m)