sababli ham bo’lishi mumkin. Fazoga quyidagi stereometriya aksiomalari kiritiladi: - Fazoga quyidagi stereometriya aksiomalari kiritiladi:
- 1. Bir tekislikda yotmaydigan kamida to’rta nuqta mavjud.
- 2. Har qanday tekislik fazoni shu tekislikning har xil tomonida yotuvchi ikki qismga ajratadi
- 3. Fazoda tekislikning har xil tomoniga tegishli nuqtalarni tutashtiruvchi kesma shu tekislikni kesib utadi. Agar nuqtalar tekislikning bir tomonida yotsa, kesma tekislikni kesmaydi.
- 4. Agar ikki tekislik umumiy nuqtaga ega bo’lsa, ular shu nuqtadan o’tuvchi to’g’ri chiziq bo’yicha kesishadi.
- 5. Ixtiyoriy nuqta yoki ixtiyoriy to’g’ri chiziq orqali istagancha tekislik o’tkazish mumkin.
- 6. Bir to’g’ri chiziqda yotmagan uchta nuqtadan yagona tekislik o’tkazish mumkin.
Aksiomalarning qanday kelib chiqqanini o’qtirib o’tmoq kerak; tevarak atrofdagi fazo xossalarini, real buyumlar, predmetlar xossalarini ko’p marta kuzatish natijasida aksiomalarni ifodalash imkoniyati tug’ilgan. Ammo o’quvchilarning stereometriya aksiomalarining kiritilishiga asosiy sabab jumlalarning ayoniyligi yoki real predmetlar aniq xossalarining hayotda tez-tez takrorlanib turishi deb o’ylashlariga yo’l qo’ymaslik kerak. Bu yerda planimetriya kursiga murojaat qilib, masalan, qavarik ko’pburchak burchaklarining yig’indisi haqidagi teorema isboti shajarasining bir qismini tayyor chizmalar yordamida ko’rsatib berish mumkin . - Aksiomalarning qanday kelib chiqqanini o’qtirib o’tmoq kerak; tevarak atrofdagi fazo xossalarini, real buyumlar, predmetlar xossalarini ko’p marta kuzatish natijasida aksiomalarni ifodalash imkoniyati tug’ilgan. Ammo o’quvchilarning stereometriya aksiomalarining kiritilishiga asosiy sabab jumlalarning ayoniyligi yoki real predmetlar aniq xossalarining hayotda tez-tez takrorlanib turishi deb o’ylashlariga yo’l qo’ymaslik kerak. Bu yerda planimetriya kursiga murojaat qilib, masalan, qavarik ko’pburchak burchaklarining yig’indisi haqidagi teorema isboti shajarasining bir qismini tayyor chizmalar yordamida ko’rsatib berish mumkin .
- Aksiomalar sistemasi kiritilgan so’ng aksiomalardan kelib chiqadigan ba'zi sodda natijalar o’rganiladi:
1- natija fazoda tekislikni shu tekislikka tegishli nuqta atrofida istalgan tomoniga burish mumkin. - 2-natija fazoda tekislikni shu tekislikda yotgan to’g’ri chiziq atrofida
- aylantirish mumkin.
- Shundan so’ng to’g’ri chiziq va nuqta orqali tekislik o’tkazish, kesishuvchi ikki to’g’ri chiziq orqali tekislik o’tkazish, parallel ikki to’g’ri chiziq orqali tekislik o’tkazish haqida tushunchalar berilib o’quvchilarning fazoviy tasavvurlari rivojlantiriladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |