|
41.Katta guruhda necha yoshli bolalar tarbiyalanadi
Bolalarda nafosat va orastalikni tarbiyalash. Tez va toza yuvish, tishni har kuni ertalab va kechqurin o`z cho`tkasi bilan yuvishga, ovqatlangandan keyin og`zini chayqashga o`rgatish. Sovun va suvni iflos qilmasdan tejab foydalanishga o`rgatish.
Dasturxon atrofida odob saqlash. Kattalarni to`rga o`tirishga taklif etish, kichiklarni ularga nisbatan iltifotli bo`lishga o`rgatish. Ovqatga kattalardan oldin qo`l cho`zmaslik, sabrli bo`lish kabi odatlarni shakllantirish.
Bolalarning badiiy didini o`stirish. Bu davrda bolalarda nisbatan kattaroq xajmdagi ertak, topishmoq, tez aytish, sanamalar, hikoya va qo`shiqlarni mustaqil ayta olish ko`nikmasini rivojlantirish. Ularda ertaklar, she`rlar, topishmoqlar topishga bo`lgan havasni shakllantirish.
Badiiy asarlarni sahnalashtirish va ijro etish.
Badiiy asar vositasida bolalar qalbida xalqqa, ona-vatanga nisbatan muxabbat tuyg`usini tarkib toptirish. Badiiy asar orqali bolalarda qushlarga, hayvonot olamiga, tabiatga g`amxo`rlik, mehr-shafqat tuyg`usini o`stirish. Ularning badiiy so`z qudratini his etish, badiiy asarda aks ettirilgan qahramonga baho berish va ular haqida hulosa chiqarish ko`nikmalarini rivojlantirish.
Bolalarni badiiy adabiyotga qiziqtirish nutqini o’stirish va ularning badiiy didini o’stirish maqsadida quyidagi asarlarni o’qib berish tavsiya etiladi: o’zbek xalq ertaklari: “Qarg’avoy”, “Qurbaqa qiz”, “Ur to’qmoq”, “Hurmacha palvon”, F. Musajonov - “To’lab ber”, “Varrak”, Z. Alam - “Yankshanba kungi shokolod”, Z. Ibrahimov - “Azamat va Kuncha”, “Gulbahorning do’stlari”, Y. Sadullayeva – “Hozir buvijon”, M. Murodova – “Ikki xil yordam”, A. Navoiy – “Bir kabutar”, “Ibn Sino va kitoblar”, “Bobur va kabutar” (rivoyat), A.Avloniy – “Aqlli bog’bon”, E. Rahimov – “Chana”, T.Qosimov – “Yaxmalak”, Aka-uka Grimlar – “O’rmondagi AvliyoYozif”(rus xalq ertagi), E.Vohidov – “O’lka”, K.Xikmat – “Men tug’ilgan o’lka”, P.Mo’min – “Bekorjon”, A.Ko’chimov – “Topib kelaman”, A.Obidjon – “Paxta”, P.Nazar – “Daraxt”, P.Tolib – “Kech kuz”, “Laylak qor”, X.Soloh – “Qor qo’shig’i”, “Qaldirg’och uchib keldi” Sa`diy – “Guliston”, “Bo`ston”, A.Oripov – “Qushcha”, Z.Diyor – “Gunafsha”, “Kapalak”, A.Akbar – “Qayerdasiz bolalar”, “Bola va qush”, T.Yunusov, K.O`tayev – “Yer” “Maymun nega daravtda yashaydi?” (Afrika xalq ertagi), “Surnaychi Santa” (Yapon xalq ertagi), “Toshbaqa hammadan kuchli bo`lib chiqqani haqida”, (Amerika xalq ertagi), bozorda kaltak yegan sirtlon” (Afrika xalq ertagi), “Hayvonlar qushlar va baliqlar qayerdan kelib chiqishgan?” (Avstraliya xalq ertagi). Bolalarga huquqqa doir dastlabki tushunchalar haqida ma`lumot berishda davom etish. Bolalarga jamiyat tomonidan belgilangan tartib-qoidalar, odobli, axloqli bo`lsin va ularga rioya etish to`g`risida tushunchalar berish. “Yaxshi va yomon” tushunchalarni farqlashga o`rgatish.
Bolalarda tasviriy san`at namusini mazmunini anglashga oid ko`nikma va malakalarni shakllantirish. Bolalarni dekarativ naqshlar bilan tanishtirish.
Bolalarda narsa-xodisalarni kuzatish, idrok etish, go`zallikni his qilish qobiliyatlarini rivojlantirish. Badiiy tasvirga bo`lgan qiziqishni o`stirish. Bolalarni voqeaband rasmlarni chizishga o`rgatish.
Bolalarga quyidagi rasmlarni chizish tavsiya etiladi. Aylana ichida naqsh ishlash. O`simliksimon naqsh ishlash. Kvadrat ichida aylana chizish. Oddiy shakldagi buyumlarni naqsh bilan bezatish.
Bolalarning musiqiy faoliyatini rivojlantirish. Qo`shiq kuylashda ohangni to`g`ri idrok etish qobiliyatini shakllantirish. Qo`shiq va kuyni tinglashga undan zavqlanishga odatlantirish. Raqsga tushishni musiqaga monand harakatlarni o`rgatish. Bolalarning musiqiy tafakkurini rivojlantirish, idroki va hissiyotini tarbiyalash maqsadida quyidagi kuy va qo`shiqlarni tinglashga odatlantirish, ba`zilarni aytishga o`rgatish tavsiya etiladi. O`zbek xalq kuylari – “Ufor”, “To`rg`ay”, o`zbek xalq qo`shiqlari – “Oq sholi”, “Ko`k sholi”, “Dasta-dasta”, “Quyon”, “Oq terakmi, ko`k terak”, M.Dadaboyev – “Onajonim”, I,Akramov – “Salimvoyning tovug`i”, X.Maxmudova – “Kakku”, D.Omonullayeva – “Bug`doy”, “Nima hohlaysan qo`g`irchoq”, “Laylak”, M.Ikramova – “Aya, ayajon”, “O`ynayman”, K.Qodirov – “Guldor kapalak”, A.Mansurov – “Oftobjon, o`rtoqjon”, M.Nasimov – “Bulbulcham”, M.Najmiddinov – “Bolalar va g`ozlar”
Do'stlaringiz bilan baham: |
