Mas’ul muharrirlar: Olimjon Tojiyev



Download 3,59 Mb.
Pdf ko'rish
bet97/240
Sana20.03.2022
Hajmi3,59 Mb.
#502566
1   ...   93   94   95   96   97   98   99   100   ...   240
Bog'liq
Тилшуносликдаги муаммо ва ечимлар 2022 3

Keywords
: onomatopoeia, imitative words, onamatopema, onоmatoponym, 
onоmatop, universal nature of onоmatopeya, classification of onоmatopemes, 
general, comparative-typological aspects of onоmatopemes.
 
Тил мулоқатнинг энг мукаммал воситаси сифатида объектив борлиқдаги 
барча нарсалар (предмтлар, шахслар, муносабатлар, иш-харакатлар, ҳолатлар, 
жараёнлар, сифат ва миқдор, даража, тарз ва шу каби бошқа бир катор 
воқеликлар)ни ўзида бевосита ва билвосита акс эттиради, ифодалайди, 
мулоқатни адекват бўлишига хизмат қилади. Тил бундай ҳодисаларни ўзидаги 
мавжуд вербал воситалар ёрдамида воқеалантиради, шу сабабли бундай 
воситаларни тилшуносликда бир умуматама - “вербализатор” (объективатор, 
репрезентант, актуализатор, номинатор ва х. к (яъни “воқеалантирувчи”, 
“моддийлаштирувчи”, ёки “ рўёбга чиқарувчи” восита) атамаси билан 
юритилади.
Замонавий 
жаҳон 
тилшунослигида 
ономатопея 
масалаларига 
бағишланган айрим ишларда муаммонинг асосан монолингвал жиҳатларига 
эътибор каратилган бўлиб, унинг умумлисоний, полилингвал – қиёсий ва 
типологик жихатлари деярли ўрганилмаган, шунингдек мазкур ходисанинг 
метатушунчалари, метатерминлари ва метатили масалалари бу сохадаги олиб 
борилган мўъжазгина ишларнинг кун тартибига қўйилмаган
1
.
Тил инсон томонидан объектив борлиқни инъикос қилиш, билиш ва 
олинган билимлар ҳақида ўзгалар билан мулоқат олиб боришда тенгги йўқ 
воситадир, чунки инсон борлиқни концептлар ва категориялар орқали ўрганар 
экан, у концептуаллаштириш, категориялаштириш ва шунгаўхшаш бир қатор 
жараёнлар орқали уларни тизимли инъикос этади. Инсон тафаккуридаги барча 
тахминлар, тассавурлар, фикр-мулоҳазалар, тушунчалар, ғоялар, концептуал 
(идрокий) 
ва 
категориал 
маънолар 
(семантикалар) 
концептларга 
бирлашадилар ва улар орқали вербаллаштириладилар (воқеалантириладилар). 
Демак, инсон вокеликни инъикос этганидан сўнг, у мазкур воқелик ҳакида 
ўзгалар билан мулоқатга киришса, у ўзининг муддаосини, мақсадини 
мулоқатдошига тўлаконли етказишга ҳаракат қилар экан, у тафаккуридаги 
1
Brcdin H. Onomatopoeia as a Figure and a Linguistic Principle/.'New Literary History. - Johns Hopkins University 
Press Volume 27, Number 3, Summer, 1996. - P. 555-569.; 
:
Laing E. A phonological analysis of onomatopoeia in 
early word production. - First Language 20144)94.5 - P. 38. ?

3
Бу хакда каранг: Воронин С. Фоноссмантичсскис 
идеи в зарубежном языкознании —СПБ.: Изд-воЛГУ, 1990. 

Бу хакида каранг: Кунгуров А. Узбек гилида 
тасвирий сўзлар. - Ташкент: Гос. изд-во УзССР, 1966. 
s
Абдурасулов Ё. Структура подражательных слов в 
узбекском языке: Авторсф. дисс. ...канд. филол.наук. -Л., 1972. Ашмарнн Н.И. О морфолотческих категориях 
подражаний в чувашском языке. - Казань, 1928. Боймирзасва С. Матн модаллиги. - Тошкент: Фан, 2010. - 151 
б.Коионов А. Грамматика узбекского языка. -Ташкент: Гос.изд-во УзССР, 1948. Кунгуров Р. Нутк маданияти 
ва услубият асослари. - Тошкент: Укитувчи, 1992. Кунгуров Р. Узбек тилида тасвирий сузлар. - Тошкент: Фан, 
1966. Нуруллова А.А. Ономатопея в современном английском, русском и немецком языках: Авторсф. дисс. 
...канд. филол.наук. - Казан, 2013. 


Tilshunoslikdagi zamonaviy yo

nalishlar: muammo va yechimlar
167 
концептларни турли тил воситалари - вербализаторлари орқали 
воқеалантиришга интилади.
Тилда 
гапирувчи/`ёзувчининг 
баъзида 
объектив 
борлиқдаги 
ономотопеик ҳодисаларни
, яъни табиий ва бошқа товушларни ҳам 
мулоқатдошига тушунарли ва тўлақонли етказиб беришга интилади, унда у 
мавжуд товушларга тақлид қилиб, уларни баҳоли қудрат воқеалантиришга 
мажбур бўлади (масалан, 

Download 3,59 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   93   94   95   96   97   98   99   100   ...   240




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish