Масъул муҳаррир: академик Т. Н. Долимов, г м. ф д., проф

 
Карбонатли жинслар. 
Уларга оҳактошлар, доломитлар, бўр 
киради.
 
Оҳактошлар
терриген, биоген ва хемоген йўллар билан ҳосил 
бўлиши мумкин. Уларнинг тузилиши қатламли ёки ноқатламли бўлади. 
Қатламли оҳактошлар чўкинди ҳосил бўлиш жараёнларининг 
ўзгарувчанлиги туфайли ҳосил бўлади. 
Ноқатламий
оҳактошлар эса 
асосан риф қурувчи организмлар фаолияти туфайли вужудга келади. 
Биоген оҳактошларни колониал ёки якка ҳолда ҳаёт кечирувчи 
скелети ёки чиғаноғи кальций карбонатдан иборат бўлган ҳайвон ва 
сувўтлари қолдиқлари тўплами ташкил этади (30, 31-расмлар). 
Биоген оҳактошларга оқ ёзув бўри – юқори ғовакликка эга бўлган 
юмшоқ жинс ҳам киради. У қуруқ ҳолда нисбатан мустаҳкам бўлади. 

---

131 
Шлифда ва электрон микроскопда уларнинг оҳакли сувўтлари – 
кокколитофоридлар (70-85%), майда фораминифералар, иноцерамлар, 
денгиз типратиконлари ва чувалчангларнинг қолдиқларидан таркиб 
топганлиги кузатилади. 
 
30- расм. Риф қурувчи колониал 
маржонлар. 
31- расм. Риф қурувчи колониал 
маржонлар. 
 
Кимёвий оҳактошлар
микрозаррали ва пелитоморфли, оолитли ва 
псевдооолитли турлардан иборат. Пелитоморф оҳактошлар диаметри > 
0,005 мм бўлган кальцит зарраларидан ташкил топган бўлади. 
Пелитоморф 
оҳактошларнинг 
микроскопик 
намуналари 
зич, 
чиғаноқсимон синишли, оқишдан қорамтиргача ўзгарувчи рангда 
бўлади. 
Доломитлар.
Доломитлар доломит минералидан ташкил топган 
бўлади. Уларда одатда кальцит, баъзан пирит, халцедон, кварц ва 
органик қўшимчалар кузатилади. Баъзи доломитларда ангидрит, гипс, 
қўрғошин ва рух сульфидларининг кристаллари учрайди.