Massa almashinish asoslari



Download 110,62 Kb.
Sana06.07.2022
Hajmi110,62 Kb.
#748876
Bog'liq
Massa almashinish asoslari-hozir.org

Massa almashinish asoslari


Massa almashinish asoslari

  • Bir yoki bir necha komponentlarni binar yoki murakkab aralashmalarda bir fazadan ikkinchi fazaga o’tishida ro’y bergan jarayonlar massa almashinishjarayoni deb yuritiladi (masalan, gazdan gazga, suyuqlikdan gazga, qattiq jismdan suyuqlik yoki gazga).

Massa o'tkazish kinetikasi

  • Muvozanat holatiga erishish yo’nalishida moddaning bir fazadan ikkinchisiga o’tish jarayoniga massa

  • o’tkazish deyiladi.

  • Massa almashinish jarayonida eng kamida 3 ta modda ishtiroq etadi: 1) birinchi fazani tashkil etuvchimodda; 2) ikkinchi fazani tashkil etuvchi modda; 3) bir fazadan ikkinchisiga o’tgan tarqaluvchi modda.

  • Massa almashinish jarayonida muvozanat holatlarini aniqlashda fazalar qoidasidan foydalaniladi

  • Massa o‟tkazishning asosiy tenglamasi kinetikaning umumiy tenglamasidan keltirib chiqarilishi

  • mumkin.

  • Ushbu tenglamaga binoan, massa almashinish jarayonlarining tezligi harakatga keltiruvchi kuchga to’g`ri

  • va jarayon diffuzion qarshiligiga teskari proporstionaldir.


Massa o'tkazishning asosiy qoidalari
Molekulyar diffuziya qonuni (Fikning 1- qonuni). Molekula, atom, ion va kolloid zarrachalarning
xaotik harakati natijasida moddalarning tarqalishi molekulyar diffuziya deb nomlanadi. Ma’lumki, moddalar
har doim konstentrastiyasi yuqori zonadan konstentrastiyasi past zonaga qarab tarqaladi. Ushbu qonunga
binoan, diffuziya yo’li bilan tarqalgan modda miqdori konstentrastiyalar gradienti, diffuzion oqim
yo’nalishidagi perpendikulyar ajratuvchi yuza va jarayon davomiyligiga to’g`ri proporstionaldir
dM=-Dðc/ðt yoki M=-Ddc/dn Fŕ

Qattiq jism ishtirokida massa almashinish
Bunday jarayonlarga adsorbstiya, desorbstiya, kristallanish, quritish, eritish, qattiq materiallardan
ekstrakstiyalash kabilar kiradi. Albatta, bu noturg`un jarayonlarning o’ziga xos alohida xususiyatlari bor.
«Kattiq jism-suyuqlik» sistemasida massa almashinish juda murakkab jarayon deb hisoblanadi.

Massa almashinish jarayoni mexanizmi
Ma’lumki biror modda massasining ikkinchi fazaga ajratib turuvchi yuza orqali o’tishi massa o’tkazish
deb nomlanadi. Bu jarayon juda murakkabdir, chunki massa berish va turbulent oqimlarning gidrodinamik
qonuniyatlari yaxshi o’rganilmagan


Massa almashinish jarayonlarning modellari

Yupqa qatlamli model

Diffuzion chegaraviy qatlam

Massa almashinish jarayonlarning modellari
Yupqa qatlamli model. Bu model eng birinchilaridan bo’lib, Lyuis va Uitmenlar tomonidan taklif
etilgan. Ushbu modelga binoan, har bir fazada uning bevosita chegarasiga qo’zg`almas yoki laminar
harakatlanuvchi yupqa qatlam yondashib turadi.
Yupqa qatlamda massa faqat molekulyar diffuziya usulida tarqaladi. Massa berishga qarshilikning
hammasi yupqa qatlamda mujassamlashgan. Shuning uchun, konstentrastiyalar gradienti faqat chegaraviy yupqa
qatlam ichida hosil bo’ladi, chunki fazalar yadrosida konstentrastiyalar o’zgarmas va son jihatidan o’rtacha
konstentrastiyalarga tengdir

Massa almashinish jarayonlarning modellari
Diffuzion chegaraviy qatlamli model. Ushbu modelda fazalarni ajratuvchi chegara yaqinidagi sharoitlar
aniqroq hisobga olingan.
Qattiq jism – suyuqlik» sistemasidagi nisbatan yuqori aniqlikka ega model rus olimlari Landau va
Levich tomonidan yaratilgan. Ko’rinib turibdiki, faza
yadrosida konstentrastiya o’zgarmas (S0=const)
bo’lib, turbulent chegaraviy qatlamda asta-sekin
kamayib boshlaydi.
Absorbtiv va absorbentlarning o‟zaro ta‟siriga qarab, absorbsiya jarayoni 2 ga
bo‟linadi: fizik absorbsiya; kimyoviy absorbsiya (yoki xemosorbstiya)
Fizik absorbsiya jarayonida gazning suyuqlik bilan yutilishi paytida kimyoviy
reakstiya yuz bermaydi, ya‟ni kimyoviy birikma hosil bo‟lmaydi. Agar, suyuqlik bilan yutilayotgan gaz kimyoviy reakstiyaga kirishsa, bunday jarayon xemosorbstiya deyiladi.
Download 110,62 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish